Wednesday 26 July 2017

ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿ ಸಮುದಾಯ ಕುರಿತು ‘ಸಿಕ್ಕಿದ್ರೆ ಶಿಕಾರಿ, ಇಲ್ದಿದ್ರೆ ಭಿಕಾರಿ’






ಹೆಸರು ಕೇಳಿ ಮಾತ್ರ ಗೊತ್ತಿದ್ದ ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಸ್ಟುಡಿಯೋನಲ್ಲಿ, ಶತದಿನೋತ್ಸವ-ಆರು ತಿಂಗಳು-ಒಂದು ವರ್ಷ ಓಡಿದ ಸಿನಿಮಾ ಫಲಕಗಳ ನಡುವೆ ಕುಳಿತು ಒಂದು ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಚಿತ್ರ ನೋಡಿದೆವು.

ಯಾರ ಕುರಿತು ನಾವು ಕಣ್ಣಿದ್ದೂ ಕುರುಡರಾಗಿದ್ದೇವೋ, ಕಿವಿಯಿದ್ದೂ ಕಿವುಡರಾಗಿದ್ದೇವೋ ಅಂತಹವರ ಕುರಿತ ಚಿತ್ರವದು. ಕಳೆದ ೨೫ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿ ಸಮುದಾಯದೊಡನೆ, ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಗಳೊಡನೆ ಎಲೆಯ ಮರೆಯ ಕಾಯಂತೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಅಂತಃಕರಣದ ಗೆಳತಿ ಮಧು ಭೂಷಣ್ ಹಾಗೂ ಅಲೆಮಾರಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳ ಬದುಕನ್ನು ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ಸೆರೆ ಹಿಡಿಯುವ ಸಮರ್ಥ ನಿರ್ದೇಶಕ ವಿನೋದ್ ರಾಜಾ - ಇವರಿಬ್ಬರ ಬದ್ಧತೆಯಿಂದ ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿ ಎಂಬ ಅರೆ ಅಲೆಮಾರಿ ಸಮುದಾಯ ಕುರಿತ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ‘ಸಿಕ್ಕಿದ್ರೆ ಶಿಕಾರಿ, ಇಲ್ದಿದ್ರೆ ಭಿಕಾರಿ’ ರೂಪುಗೊಂಡಿದೆ. ಈ ಚಿತ್ರದ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಶೇಷ ಅದೇ ಸಮುದಾಯದವರಾಗಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದು ಈಗ ಜೋಗದಲ್ಲಿ ಅಸಿಸ್ಟೆಂಟ್ ಎಕ್ಸಿಕ್ಯೂಟಿವ್ ಇಂಜಿನಿಯರ್ ಆಗಿರುವ ಕುಮುದಾ ಅವರ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆ.

ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿ ಸಮುದಾಯದವರನ್ನು ನೀವು ಖಂಡಿತಾ ನೋಡಿರುತ್ತೀರಿ. ಸಂತೆ-ಜಾತ್ರೆ-ತೇರುಪೇಟೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದಷ್ಟು ಮಾಸಲು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಬಾಟಲಿಗಳಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣದ ಎಣ್ಣೆಯಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ನೋವುಗಳೇ ತಮ್ಮ ಬಲೆಗೆ ಬಂದು ಬೀಳುವಂತೆ ‘ಹಳೇನೋವು-ಹೊಸನೋವು-ಸಂದುನೋವು-ಮಾಯದ ನೋವುಗಳಿಗೆ ಮಾಲಿಶ್’ ಎಂದು ಕೂಗಿಕರೆಯುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಚಹರೆಯ ಜನರನ್ನು ನೋಡಿರುತ್ತೀರಿ. ನಿಮ್ಮ ಊರ ಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ರಾಗ-ಧಾಟಿ-ಶೃತಿಯಲ್ಲಿ ‘ಹಳೇ ಕೂದ್ಲಾ, ಕಡ್ಡಿ, ಪಿನ್ನಾ, ಬಾಚಣಿಕೆ, ಟಿಕ್ಲೀ..’ ಎಂದು ಕೂಗುತ್ತ ಸಾಗುವ ಕೃಶ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ನೋಡಿರುತ್ತೀರಿ. ಹೂವಿನ ಸರ, ಮಣಿಸರ, ಮಣಿಯುಂಗುರ, ವುಲನ್-ಮಕಮಲ್ಲಿನ ನಾನಾ ಪ್ರಾಣಿಪಕ್ಷಿಗಳ ಗೊಂಬೆಗಳನ್ನು ರಸ್ತೆಬದಿ ರಾಶಿಹಾಕಿ ಮಾರುವ ಜನರನ್ನು ಖಂಡಿತ ನೋಡಿರುತ್ತೀರಿ.

ಇಪ್ಪತ್ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಹಳ್ಳಿಯ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಪ್ರಾಕ್ಟೀಸಿನಲ್ಲಿ ನಾನು ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳಿಗೆ ನಾನಾ ರೀತಿ ಮುಖಾಮುಖಿಯಾಗಿರುವೆ. ಸಣ್ಣ ಪ್ರಚೋದನೆಗೂ ನಿಷ್ಕಳಂಕವಾಗಿ ಎದೆಯಾಳದಿಂದ ಬರುವ ಅವರ ನಗುವಿಗೆ ವಿನೀತಳಾಗಿದ್ದೇನೆ. ಕೆಲವು ಆರೋಗ್ಯ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಅವರಿಗೆ ದಾಟಿಸಲಾಗದೇ ಸೋಲೊಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದೇನೆ. ಸರ್ಕಾರಿ ಸವಲತ್ತುಗಳ ಬಗೆಗೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ? ತಲುಪಿವೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ? ಎಂದು ನಮ್ಮೂರ ಗುಡ್ಡಗಳ ಇಳಿಜಾರಲ್ಲಿ ಟೆಂಟು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡವರ ಬಳಿ ಹೋಗಿ ಕೇಳಿದರೆ ಹೆಂಗಸರು ಮುಖ ತುಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ತುಂಬಿಕೊಂಡು ನನಗೇ ಅವನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸಿದರು. ತೂರಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಗಂಡಸರು ತಮ್ಮ ಬಿಡಾರದ ಬಳಿ ನನ್ನ ಕಂಡದ್ದಕ್ಕೆ ಸಂದಿ, ಹಳು ಹೊಕ್ಕು ಮಾಯವಾದರು. ಇನ್ನೂ ಅವರ ಜಗತ್ತಿನೊಳಗೆ ಸುಲಭದ ಪ್ರವೇಶ ಸಿಗದೆ ಹೊರಗುಳಿದಿದ್ದೇನೆ.

ಕಣ್ಣೆದುರು ಕಾಣುವ ಎಷ್ಟೋ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಬದುಕಿನ ಹಾಗೇ ಅಲೆಮಾರಿ ಬದುಕೂ ನಮ್ಮ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಅನಾಮಿಕ, ಅದೃಶ್ಯ. ಅವರು ಬರುವುದಾಗಲೀ, ಇರುವುದಾಗಲೀ ನಮ್ಮ ಗಮನಕ್ಕೇ ಬಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆಗೀಗ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬಿದ್ದು ಮರೆಯಾಗುವವರ ಭಾಷೆ ಯಾವುದೋ, ಹಾಡುಹಸೆ ಯಾವುವೋ, ದೇವರುಗಳು ಯಾರೋ, ದಿನನಿತ್ಯದ ಬದುಕು ಹೇಗೆ ಸಾಗಿಸುವರೋ, ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಟ್ರೈಬ್ಸ್ ಆಕ್ಟ್ ೧೮೭೧ರ ಪ್ರಕಾರ ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಅಪರಾಧಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಎಂಬ ತಪ್ಪು ಶಿರೋನಾಮೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ಎಷ್ಟು ಕಷ್ಟಪಟ್ಟರೋ, ತುತ್ತಿನ ಚೀಲ ತುಂಬಿಸಲು ಏನೇನು ಮಾಡಿದರೋ - ಇವೆಲ್ಲದರ ಬಗೆಗೆ ನಮಗೆ ಏನೂ ಗೊತ್ತಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಜನ ಯಾರು, ಇಂತಹ ವಸ್ತುಗಳ ವ್ಯಾಪಾರದ ಲಾಭದಿಂದ ಹೇಗೆ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಮನೆಯೆದುರು ಹಾದು ಹೋದಾಗಲೂ ನಾವು ಯೋಚಿಸಿರುವುದಿಲ್ಲ. ‘ಸಿಕ್ಕಿದ್ರೆ ಶಿಕಾರಿ, ಇಲ್ದಿದ್ರೆ ಭಿಕಾರಿ’ಯಂತಹ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಅವರ ಬದುಕುಬವಣೆ ಕುರಿತು ನಮ್ಮ ಕಣ್ತೆರೆಸಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಅದಕ್ಕೇ ಈ ಮತ್ತು ಇಂತಹ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳು ಮೌಲಿಕವಾದವು ಎಂದು ಅನಿಸುತ್ತಿದೆ.



ವಗ್ರಿ ಬೋಳಿ ಎಂಬ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳು ಬಗ್ರಿ, ಚಿಗರಿ ಬೇಟೆಗಾರ, ಗುವ್ವಾಲೊಳ್ಳು, ಹರಣ್ ಶಿಕಾರಿ, ಮೇಲ್ ಶಿಕಾರಿ ಮುಂತಾದ ಹೆಸರುಗಳಿಂದ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಾರೆ. ಹೆಸರೇ ಹೇಳುವಂತೆ ಅವರದು ಶಿಕಾರಿಯನ್ನೇ ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದ ಸಮುದಾಯ. ತಮ್ಮ ದೊರೆ ರಾಣಾ ಪ್ರತಾಪನನ್ನು ಮೊಘಲ್ ದೊರೆ ಸೋಲಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಕೆಲವರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕಡೆ ವಲಸೆ ಹೋದರೆ, ಬಹುಪಾಲು ಜನ ದಕ್ಷಿಣದ ಕಡೆಗೆ ತಮಿಳುನಾಡು, ಕರ್ನಾಟಕ, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಆಂಧ್ರ, ಕೇರಳಗಳಲ್ಲಿ ಚದುರಿದರು. ಕರ್ನಾಟಕದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಹರಡಿಕೊಂಡರು. ಈಗಲೂ ದಾದಾಜಿ, ಜೋಗನ್, ವಿಖ್ಲಿ, ನೋಕೊರ್, ದುರ‍್ಗಾ-ಕಲ್ಕಾ, ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ಮೊದಲಾದ ದೇವರುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಟೆಂಟು, ವಸ್ತುಗಳೊಡನೆ ಹೊತ್ತು ರಾಜ್ಯ-ದೇಶದ ಗಡಿದಾಟಿ ಅಲೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಲೆಮಾರಿತನದ ಕಾರಣವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಭಾಷೆಯಲ್ಲದೆ ಕನ್ನಡ, ಹಿಂದಿ, ತಮಿಳು, ಮಲೆಯಾಳಿ, ತೆಲುಗು, ಕೊಂಕಣಿ ಮುಂತಾಗಿ ಹಲವು ಭಾಷೆಗಳ ಸುಲಲಿತವಾಗಿ ಮಾತಾಡಲು ಕಲಿತಿದ್ದಾರೆ.



ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ದಾಖಲಿಸುವಂತೆ ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳು ಬಹು ವಿಚಿತ್ರವಾಗಿವೆ. ಕಾಫಿ, ಡಿವಿಷನ್, ಚಾಕೊಲೇಟ್ ಬಾಯಿ, ಇನ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟರ್, ಸಕ್ರೆ, ಹೈಕೋರ್ಟ್, ಡಿವೈಎಸ್ಪಿ, ಎಂಪಿ ಶಂಕರ್, ಜಪಾನ್, ಇಂಗ್ಲಿಷ್, ಪಿಸ್ತೂಲ್, ಸೈಕಲ್ ರಾಣಿ, ಗವರ್ನಮೆಂಟ್, ಶಾದಿ, ಗ್ಲೂಕೋಸ್, ತರ‍್ಟಿ ಸಿಕ್ಸ್ ಇವೆಲ್ಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹೆಸರುಗಳು! ಹೆರಿಗೆಯಾದ ಹೊತ್ತಲ್ಲಿ ಯಾವ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಸ್ಥಳ, ವಸ್ತುವಿನ ಹೆಸರು ಹೊಸದಾಗಿ ಗಮನ ಸೆಳೆವುದೊ ಆ ಹೆಸರನ್ನು ಮಗುವಿಗಿಡುವವರು ಅವರು. ಕೋರ್ಟ್ ಎಂಬಾತನಿಗೆ ಆ ಹೆಸರು ಬಂದಿದ್ದು ಅವನ ತಾಯ್ತಂದೆಯರ ಟೆಂಟು ಕೋರ್ಟಿನ ಬಳಿಯಿದ್ದಾಗ ಅವ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ. ಮೊದಲು ನದಿ-ಬೆಟ್ಟ-ಮರಗಳ ಹೆಸರಿಡುತ್ತಿದ್ದವರು ಇಂತಹ ಚಿತ್ರವಿಚಿತ್ರ ಹೆಸರಿಡಲು ಕಾರಣವಿದೆ. ಹಿರೀಕನೊಬ್ಬ ವಿವರಿಸುವಂತೆ ಅವರದು ‘ಸಿಂಗ್’ ಸರ್‌ನೇಮ್ ಪಡೆದಿದ್ದ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ಸಮುದಾಯವಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಹೊಸನೆಲದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಬಂದಾಗ ಯಾವ ನೆಲದ ನೀತಿನಿಯಮ, ಕಾನೂನುಗಳನ್ನೂ ಕೇರ್ ಮಾಡದೆ ಮುಕ್ತವಾಗಿ ತಿರುಗಾಡಿಕೊಂಡಿರುವಂತೆ ಆಯಿತು. ಒಂದೆಡೆ ನೆಲೆ ನಿಲ್ಲದೆ ಊರೂರಿಗೆ ‘ಓಡಿಹೋಗುವ’ವರಾದ್ದರಿಂದ ಸಮಾಜ ಅವರನ್ನು ಕಳ್ಳರೆಂಬಂತೆ ನಡೆಸಿಕೊಂಡಿತು. ಅದರ ಮೇಲೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕೊಟ್ಟ ಅಪರಾಧಿ ಬುಡಕಟ್ಟು ಎಂಬ ಕಿರೀಟ ಬೇರೆ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ತಮ್ಮ ಕುಲದ ಗುರುತು ಮರೆಸಲು ಬೇರೆಬೇರೆ ಹೆಸರುಗಳು ಅವರಿಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತಿದ್ದವಂತೆ. ಜೊತೆಗೆ ಅಲೆಮಾರಿತನದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು, ಹುಟ್ಟಿದ ಕಾಲ-ಸ್ಥಳದ ಪರಿಚಯವನ್ನು ಆ ಹೆಸರುಗಳು ನೀಡುವುದರಿಂದ ಅಂತಹ ಹೆಸರಿಟ್ಟರಂತೆ.

ಈಗ ಅವರ ಹೆಸರುಗಳು ಬದಲಾಗಿವೆ. ಈಗಿನ ಬಹುತೇಕ ಮಕ್ಕಳು ಟಿವಿ ಸೀರಿಯಲ್‌ಗಳ, ಸಿನಿಮಾ ನಾಯಕನಾಯಕಿಯರು, ರಾಜಕೀಯ ನೇತಾರರ ಹೆಸರು ಹೊತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳದು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಸಮಾಜ. ವರದಕ್ಷಿಣೆ ಇಲ್ಲ, ವಧು ದಕ್ಷಿಣೆ ಇದೆ. ಪೂಜಿಸುವ ದೇವರು ಒಂದೇ ಇರುವ ವಂಶಗಳ ನಡುವೆ ಮದುವೆ ನಿಷಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಸಮುದಾಯದ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ವಸ್ತುಗಳ ತಯಾರಿ, ಮಾರಾಟ, ಹಣಕಾಸು ವ್ಯವಹಾರ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಹಿಳೆಯರ ಸಣ್ಣಸಣ್ಣ ಗುಂಪುಗಳು ಒಂದೂರಿಂದ ಇನ್ನೊಂದೂರಿಗೆ ಅಲೆಯುತ್ತ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿ ಬರುತ್ತವೆ.




ಜನಗಣತಿ ಪ್ರಕಾರ ಅವರ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಅಜಮಾಸು ೧೮ ಸಾವಿರ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ೧೧೦೦೦ ಜನ, ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ೭೦೦೦, ಆಂಧ್ರದಲ್ಲಿ ೩೦೦, ಪಾಂಡಿಚೆರಿಯಲ್ಲಿ ೧೦೦ ಜನ ಇದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂದೇ ಹಲವರ ಭಾವನೆ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲೇ ೧೮೦೦೦ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಜನರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಬುಡಕಟ್ಟು ಅಧ್ಯಯನಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಅವರು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಯಾವ ಧರ್ಮದಲ್ಲೂ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಪ್ರಕೃತಿಯೇ ಧರ್ಮವಾಗಿ ಬದುಕಿದ್ದರು. ವರ್ಣಧರ್ಮವಂತೂ ಅವರನ್ನು ನಾಲ್ಕು ವರ್ಣಗಳಾಚೆಯ ಪಂಚಮರ ಆಚೆಗೂ ದೂಡಿತ್ತು. ಆದರೆ ಕಾಲ ಬದಲಾಗಿದೆ. ಈಗವರು ಹಿಂದೂತ್ವದ ಮತ್ತು ಕ್ರೈಸ್ತ ಮಿಷನರಿಗಳ ಕೈಯ ದಾಳವಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಒಂದು ಮಾಹಿತಿಯಂತೆ ಅವರಲ್ಲಿ ೯೯% ‘ಹಿಂದೂ’ಗಳು, ೧% ಕ್ರೈಸ್ತರು, ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯಷ್ಟು ಜನ ಮುಸ್ಲಿಮರು. ಹಲವರು ಬ್ರಹ್ಮಕುಮಾರಿಯರ ಪಂಥ ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಅವರಲ್ಲಿ ಊರೂರು ಸುತ್ತುತ್ತ ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರೀ ಚಾಕಚಕ್ಯತೆಯನ್ನು ಹಳ್ಳಿ-ಕೇರಿಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಪರರಾಜ್ಯ, ಪರದೇಶಗಳಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿದವರು ಇದ್ದಾರೆ! ಟಿಬೆಟ್, ಶ್ರೀಲಂಕಾ, ಯೂರೋಪು, ಆಫ್ರಿಕಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕದ ತನಕ ಹೋಗಿ ಕೂದಲು, ತೈಲ, ಮಣಿ, ಬೇರು, ಹುಲಿಯುಗುರು ಮಾರಿ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವರು ಚರ್ಚಿನ ವತಿಯಿಂದ ಹೋಗಿಬಂದರೆ ಮತ್ತೆ ಕೆಲವರು ಫಾರಿನ್ ಟೂರಿಸ್ಟುಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು, ಸಾಲಸೋಲ ಮಾಡಿ, ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟು ವೀಸಾ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ವಿದೇಶ ತಿರುತಿರುಗಿ ಕೆಲವರ ಪಾಸ್‌ಪೋರ್ಟ್ ಪುಸ್ತಕ ತುಂಬಿ, ನಂತರ ೩-೪ ಪುಸ್ತಕ ತುಂಬಿವೆ! ಭಾಷೆ-ಜನ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ದೇಶಗಳಿಗೂ ಹೋಗಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಲು ಅವರಿಗಿರುವ ಹುಕಿ, ಧೈರ್ಯ ಅಚ್ಚರಿ ಹುಟ್ಟಿಸುವಂತಿದೆ.

ಅವರ ವ್ಯಾಪಾರಿ ರಹಸ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವನ್ನು ಕೇಳಿ: ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಒರಿಜಿನಲ್ ಮಣಿಯನ್ನು ಆಭರಣ ಮಾಡುವವರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಾರಂತೆ, ಯಾಕೆಂದರೆ ಅವರು ಅಸಲಿ ನಕಲಿ ಪತ್ತೆಹಚ್ಚುಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಅದೇ, ನಕಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಜ್ಯೋತಿಷಿಗಳಿಗೆ ಮಾರುತ್ತಾರಂತೆ! ಕುರಿ-ಆಡು-ಆಕಳ ಗೊರಸನ್ನು ಕೆತ್ತಿ ಅದರಿಂದ ಹುಲಿಯುಗುರು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರಂತೆ! ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಯಾರೂ ಸುಳಿಯದಂತೆ ರಕ್ಷಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸ್ನಾನ ಮಾಡದೆ ಮೈ ವಾಸನೆ ಸೂಸಲು ಬಿಡುತ್ತಾರಂತೆ!

***

ಸತತ ಚಲಿಸುತ್ತಿದ್ದ, ಇಡಿಯ ವಿಶ್ವವೇ ಮನೆಯಾಗಿದ್ದ ನಿಜ ವಿಶ್ವಮಾನವರು, ನಿಜ ಜಂಗಮರು ಅವರು. ಮನರಂಜನೆ, ವ್ಯಾಪಾರ, ಬೇಟೆ, ಕಲೆ ಮುಂತಾಗಿ ಜನಸಮುದಾಯಗಳ ನಡುವಿನ, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವಿನ ಸೇತುವೆಯಾಗಿ; ರಾಜ್ಯಗಳ ಏಳುಬೀಳುಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿ ಇದ್ದವರು. ಸಂಪರ್ಕ ಸಂವಹನ ಸುಲಭವಿಲ್ಲದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅಲೆಮಾರಿ ಮತ್ತು ಅರೆ ಅಲೆಮಾರಿ ಸಮುದಾಯಗಳು ಉತ್ತರದಿಂದ ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ, ಪೂರ್ವದಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಚಲಿಸುತ್ತ ಈ ನೆಲದ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಆಚರಣೆಗಳು ವೈವಿಧ್ಯಮಯವಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಕಾರಣರಾಗಿದ್ದರು.

ಆದರೆ ಈಗ ಆಧುನಿಕತೆ ಹಾಗೂ ಜಾಗತೀಕರಣಗಳು ಭಾರತೀಯ ಸಮಾಜದ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಆಮೂಲಾಗ್ರ ಬದಲಿಸುತ್ತಿರುವಾಗ ಅಲೆಮಾರಿಗಳ ಪಾರಂಪರಿಕ ಜೀವನ ವಿಧಾನ ಪಲ್ಲಟಗೊಳ್ಳತೊಡಗಿದೆ. ಅಂಚಿನ ಸಮುದಾಯಗಳು ತಬ್ಬಲಿಯಾಗತೊಡಗಿವೆ. ಪ್ರಕೃತಿ-ಅರಣ್ಯವೇ ತಮ್ಮ ಶರೀರವೆಂಬಂತೆ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯಿಂದ ಬದುಕಿದ್ದವರಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ, ಅರಣ್ಯ ರಕ್ಷಣೆ, ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟ ಬಂದೆರಗಿದೆ. ಈಗ ಅವರ ಕುಲ ಅಪರಾಧಿಯಲ್ಲದಿರಬಹುದು, ಅವರ ಶಿಕಾರಿ ವೃತ್ತಿ ಅಪರಾಧವೆನಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಜೀವಂತ ಹಕ್ಕಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ಸಾಕುವ ಅವರ ಜ್ಞಾನ ಅಪರಾಧವಾಗಿದೆ. ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತವು ೧೯೫೨ರಲ್ಲಿ ‘ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಟ್ರೈಬ್ಸ್’ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಡಿನೋಟಿಫೈ ಮಾಡಿ ವಸತಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಉದ್ಯೋಗ ಪಡೆಯಲು ಕೆಲವು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡಿದೆ. ಆದರೆ ಅಲೆಮಾರಿ ಬದುಕಿನ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗಿಂತ ಅಲೆಮಾರಿಗಳೇ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಹಾಗೂ ಪ್ರಭುತ್ವ ಭಾವಿಸಿರುವುದಕ್ಕೋ ಏನೋ, ಮುನ್ನೋಟವಿಲ್ಲದ ಯೋಜನೆಗಳು ಅವರ ಬದುಕಿಗೆ ಕಂಟಕಗಳಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿವೆ.

ಹೀಗೆ ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಕಾಣಿಸುವುದೆಲ್ಲ ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿ ಸಮುದಾಯದ ಏಳುಬೀಳಿನ ಕತೆ. ‘ನಾಗರಿಕ’ಗೊಳಿಸುವ ಯತ್ನದ ಫಲವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಜಂಗಮತ್ವ ಕಳೆದುಕೊಂಡು, ತಮ್ಮ ಗಡಿಗಳ ಕುಗ್ಗಿಸಿಕೊಂಡು, ನಾಲ್ಕು ಗೋಡೆಗಳ ನಡುವೆ, ಒಂದು ಕೇರಿ-ಊರಿನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತಮ್ಮನ್ನು ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿಕೊಂಡು ಸ್ಥಾವರಗೊಳ್ಳಲು ಹೊರಟವರ ಸಂಕಷ್ಟದ ಕತೆ. ‘ನೆಲ ನಮ್ಮದಲ್ಲ-ನಾವು ನೆಲಕೆ ಸೇರಿದವರು’ ಎನ್ನುತ್ತ ಎಲ್ಲೂ ನೆಲೆ ನಿಲ್ಲದೇ ಹರ್ಗಿಸ್ ನೆಲಪತಿಗಳಾಗಲೊಪ್ಪದೇ ಉಳಿದವರ ಕತೆ. ಈಗ ದಶಕಗಳಿಂದ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟ ನೆಲದ ಹಕ್ಕುಪತ್ರ ತಮಗೆ ಕೊಡಿ ಎಂದು ಹೋರಾಡುತ್ತಿರುವವರ ಕತೆ.


ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರವು ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳ ಬದುಕಿನ ಕುರಿತು ಹಲವು ಒಳ ಸುಳುಹು, ಹೊಳಹುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮೊದಲು ‘ಮಹುವಾ ಮೆಮಾಯರ‍್ಸ್’, ‘ದ ಬೀ, ದ ಬೇರ್ ಅಂಡ್ ದ ಕುರುಬ’ ಮೊದಲಾದ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳ ತೆಗೆದ ವಿನೋದ್ ರಾಜಾ ಸಾಕಷ್ಟು ವಸ್ತು, ವಿವರ, ಸಂಪನ್ಮೂಲ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಈ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ವಿಷಯ ಹಂದರವನ್ನು, ಸಂಭಾಷಣೆಯನ್ನು ಮಧು ಭೂಷಣ್ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಒಟ್ಟಾರೆ ಹೇಳುವುದಾದರೆ ಈ ಚಿತ್ರ ನೋಡುವವರಿಗೆ ಸಮಾಜದಿಂದ ಅವಗಣನೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಲೋಕದೊಳಗೊಂದು ಸುತ್ತು ಹೋಗಿಬಂದ ಅನುಭವವಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರಿಗಾಗಿ ಏನೂ ಮಾಡದ, ಅವರ ಕುರಿತು ಕಿಂಚಿತ್ತೂ ಚಿಂತಿಸದ ನಮ್ಮ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿತನದ ಬಗೆಗೆ ನಾಚಿಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳಿಗಾಗಿ, ಅವರಂಥ ಅದೃಶ್ಯ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗಾಗಿ ಏನಾದರೂ ಮಾಡಬಯಸುವವರು ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ನೋಡಿ ತಮ್ಮ ದಾರಿಯನ್ನು ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಆದರೆ ಹೇಳಬೇಕಾದ್ದು ಇನ್ನೆಷ್ಟೋ ಇದೆ; ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕು ಸವಲತ್ತುಗಳ ಕುರಿತ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಎಚ್ಚೆತ್ತು ಅವರು ಸಂಘಟಿತರಾಗಬೇಕಿದೆ; ಅಂಬೇಡ್ಕರರಂಥ ಧೀಮಂತ ನಾಯಕನೊಬ್ಬ ಅವರ ನಡುವೆ ಹುಟ್ಟಿ ಬರಬೇಕಿದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಹಕ್ಕಿಪಿಕ್ಕಿಗಳೊಂದಿಗಿನ ತಮ್ಮ ಒಡನಾಟದ ಅನುಭವಗಳನ್ನು, ಈ ಚಿತ್ರ ದಾಖಲಿಸದ ಇನ್ನೆಷ್ಟೋ ತಿಳಿವನ್ನು ಮಧು ದಾಖಲಿಸಬೇಕು. ಒಂದೂಕಾಲು ಗಂಟೆಯಲ್ಲಿ ತೋರಿಸಲಾಗದೆ ಬಿಟ್ಟ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳನ್ನು ಬರೆಯಬೇಕು.


(ಚಿತ್ರಗಳು: ಅಂತರ್ಜಾಲ)

Monday 10 July 2017

‘ಮುಟ್ಟಿನ ಮನುಷ್ಯ’ ಅರುಣಾಚಲಂ ಮುರುಗಾನಂದಂ




ಒಂದೆಡೆ ತಮ್ಮ ಮನೆಯ ಹೆಂಗಸರ ಮುಟ್ಟಿನ ಕುರಿತು ಮಾತನಾಡದ, ಏನೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ, ಹಿಂಜರಿಕೆ-ಅಸಡ್ಡೆ ತುಂಬಿಕೊಂಡ ಪುರುಷ ಸಮಾಜದ ಇದ್ದರೆ, ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ ತಮ್ಮ ಪೊರೆವ ಹೆಣ್ಣುಕುಲ ಅನುಭವಿಸುವ ಅನಿವಾರ್ಯ ಸಂಕಟವನ್ನು ತಾವು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾರೆವಲ್ಲ, ಅವರಿಗೆ ಏನಾದರೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲೇಬೇಕಲ್ಲ ಎಂಬ ತುಡಿತ ಹೊಂದಿರುವವರೂ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಸಮಾಜ, ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳೂ ಸಹ, ಅಂಥವರನ್ನು ಸುಲಭವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ತಮ್ಮ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ಪುರುಷ ಹೆಚ್ಚು ಮಾತನಾಡಿದರೆ ಅನುಮಾನದಿಂದ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಅಮೆರಿಕದ ಎಳೆಯ ವಿವಾಹಿತ ಮಿತ್ರ ಗಿರಿ ಗುಂಜಗೋಡು, ‘ಮುಟ್ಟು-ಪ್ಯಾಡುಗಳ ಕುರಿತು ಸಹಜವೆಂಬಂತೆ ಗಂಡಸರು ಮಾತನಾಡಿದರೆ, ಅಂಗಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಡು-ಟ್ಯೂಬು-ಬ್ರ್ಯಾಂಡುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಕೇಳಿದರೆ, ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲೂ ಅಂಥವರನ್ನು ಬೀದಿ ಕಾಮಣ್ಣನಂತೆ ನೋಡುತ್ತಾರೆ’ ಎಂದು ಬೇಸರ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಹೆಂಗಸರ ಮುಟ್ಟಿನ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಬಗೆಗೆ ಇನ್ನಿಲ್ಲದಷ್ಟು ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಬ್ಬರನ್ನು ಮೊದಲು ಅರೆಹುಚ್ಚನೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ ಕುಟುಂಬ, ಸಮಾಜ ಹೊರಹಾಕಿತು. ‘ಪ್ಯಾಡ್‌ಮ್ಯಾನ್’, ‘ಮುಟ್ಟಿನ ಮನುಷ್ಯ’ ಎಂಬ ಅಡ್ಡಹೆಸರಿಟ್ಟು ಕರೆಯಿತು. ಈಗ ಅದೇ ವ್ಯಕ್ತಿ ಗ್ರಾಮೀಣ, ಬಡ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳ ಮುಟ್ಟನ್ನು ಸಹ್ಯಗೊಳಿಸಿದರೆಂದು ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಭಾಜನರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಆ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅರುಣಾಚಲಂ ಮುರುಗಾನಂದಂ. ಅವರ ಬದುಕು-ಸಾಧನೆ ಕುರಿತು ತಿಳಿಯಲು ಇದು ಸಕಾಲ.

ಕೊಯಮತ್ತೂರಿನ ಅರುಣಾಚಲಂ ಮುರುಗಾನಂದಂ ಉಳಿದ ಬ್ರ್ಯಾಂಡುಗಳು ತಯಾರಿಸುವ ಪ್ಯಾಡುಗಳ ಮೂರನೇ ಒಂದರಷ್ಟು ಬೆಲೆಗೆ ಪ್ಯಾಡು ತಯಾರಿಸುವ ಯಂತ್ರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮಿನಿ ಮಶಿನುಗಳು ಹಲವು ಸ್ವಸಹಾಯ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಸಣ್ಣ ಉದ್ದಿಮೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು, ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗದ ಮಹಿಳೆಯರು ಉದ್ಯೋಗಸ್ಥರಾಗಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿವೆ. ಆ ಯಂತ್ರದ ಪೇಟೆಂಟ್ ಪಡೆದಿರುವ ಅವರು ಆ ಸರಳ ಯಂತ್ರಗಳನ್ನು ೧೦೬ ದೇಶಗಳಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಇರಾದೆ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ವಿಶ್ವಾದ್ಯಂತ ಮನ್ನಣೆಗೆ ಪಾತ್ರರಾದ ಅವರ ಬದುಕಿನ ವಿವರವೇ ಒಂದು ಸಿನಿಮಾ ನೋಡಿದ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತವೆ.

ಕೊಯಮತ್ತೂರಿನ ಕೈಮಗ್ಗ ಕಾಯಕದ ದಂಪತಿಗಳ ಮಗ ಅರುಣಾಚಲಂ. ಅವರ ತಂದೆ ರಸ್ತೆ ಅಪಘಾತದಲ್ಲಿ ಮರಣ ಹೊಂದಿದಾಗ ೧೪ನೇ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಶಾಲೆ ಬಿಟ್ಟು ಮನೆಯ ಬಡತನ ನೀಗಿಸಲು ಯಾವ್ಯಾವುದೋ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು. ಮೆಕ್ಯಾನಿಕ್ ಆದರು. ಬಟ್ಟೆ, ಲಡಿಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡಿದರು. ನೂಲುಂಡೆಯ ಏಜೆಂಟ್ ಆದರು. ಗ್ಯಾರೇಜಿನಲ್ಲಿ ಯಂತ್ರಗಳ ನಡುವೆ ದುಡಿದರು. ಅಂತೂ ದುಡಿಮೆ ಕೈಹತ್ತುವ ವೇಳೆಗೆ ತಮ್ಮ ೩೬ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯನ್ನು ಮದುವೆಯಾದರು. ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಮುಟ್ಟಾದಾಗ ಬಳಸಲು ಹಳೆಯ ಚಿಂದಿ ಬಟ್ಟೆ ಹಾಗೂ ಪೇಪರ್ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಗಮನಕ್ಕೆ ಬಂದು ತೀರಾ ಆಘಾತಗೊಂಡರು. ಬಹಳಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಅಂಥವನ್ನೇ ಬಳಸುವರೆಂದೂ, ಪ್ಯಾಡು ತುಟ್ಟಿ ಎಂದೂ ಜವಾಬು ಬಂತು. ಕಚ್ಛಾವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ೧೦ ಪೈಸೆ ಖರ್ಚಾಗದಿದ್ದರೂ ಕಂಪನಿಗಳು ಒಂದು ಪ್ಯಾಡಿಗೆ ೪ ರೂಪಾಯಿ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆಂದು ಅವರಿಗೆ  ತಿಳಿಯಿತು. ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶುಭ್ರವಾದ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಪರ್ಯಾಯ ಹುಡುಕಲೇಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರಯತ್ನ ಶುರುವಾಯಿತು.

ಸರಿ, ಅಲ್ಲಿಂದ ಪ್ಯಾಡು ಮಾಡುವ ಅವರ ಪ್ರಯೋಗ ಶುರು. ಮೊದಲು ಹತ್ತಿ ಬಳಸಿ ಪ್ಯಾಡು ತಯಾರಿಸಿದರು. ಅದನ್ನು ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಮತ್ತು ಅಕ್ಕತಂಗಿಯರು ಸರಿಯಿಲ್ಲವೆಂದು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಅವರದನ್ನು ಉತ್ತಮಗೊಳಿಸಲು ಬದಲಿಸುತ್ತ ಹೋದರು. ಬದಲಾದಂತೆ ಅದು ಸರಿಯಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯೇ ಪ್ರತಿಸಲ ಬಂತು. ಅವರು ಹೊಸಹೊಸ ಆಕಾರ, ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಡುಗಳನ್ನೇನೋ ಮಾಡುತ್ತ ಹೋದರು. ಆದರೆ ಹೆಂಡತಿ, ಸೋದರಿಯರು ತಮ್ಮ ಪರೀಕ್ಷೆ ಫಲಿತಾಂಶ ತಿಳಿಸಲು ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕಾಯಬೇಕಿತ್ತು. ಕೊನೆಕೊನೆಗೆ ಮನೆಯ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಇವರ ವಸ್ತುಗಳಿಗೆ ಪರೀಕ್ಷಕರಾಗಿ ಆಗಿ ಬೇಸತ್ತು ಅವರ ತಲೆ ಕೆಟ್ಟಿದೆಯೆಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿದರು.

ಬೇರೆ ಹೆಂಗಸರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹೊಸಹೊಸ ವಿನ್ಯಾಸದ ಪ್ಯಾಡುಗಳ ಕೊಟ್ಟು ಹೇಗಿವೆಯೆಂದು ಕೇಳತೊಡಗಿದರು. ಅವರು ಒಂದಷ್ಟು ದಿನ ಮಾಹಿತಿ ಕೊಟ್ಟರೂ ಮುಟ್ಟಿನ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳನ್ನು ಒಂದು ಗಂಡಸಿನ ಜೊತೆ ಚರ್ಚಿಸಲು ಹಿಂಜರಿದರು. ಮೆಡಿಕಲ್ ಕಾಲೇಜಿನ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಉಚಿತವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟು, ಬಳಸಿದ ಪ್ಯಾಡ್‌ಗಳನ್ನು ನಂತರ ಮರಳಿ ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿದರು. ಅದೂ ಕಷ್ಟವಾದಾಗ ಕೊನೆಗೆ ಪ್ರಾಣಿರಕ್ತ ತುಂಬಿದ ಚೀಲಕ್ಕೊಂದು ಸೋರುವ ಟ್ಯೂಬು ಫಿಕ್ಸ್ ಮಾಡಿ ಅದನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ರಕ್ತಸ್ರಾವವನ್ನು ತಮ್ಮ ಪ್ಯಾಡು ಹೇಗೆ ತಡೆಯುವುದೆಂದು ಅರಿಯಲು ತಾವೇ ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಇದು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದು ನಗೆಪಾಟಲಿಗೀಡಾದರು. ಅವರ ಕುಟುಂಬದವರು, ಜಾತಿಯವರು ಅವರನ್ನು ದೂರವಿಟ್ಟರು. ಹೆಂಡತಿ ಶಾಂತಿ ಮನೆ ಬಿಟ್ಟು ಹೋದರು.


ಈಗ ಅರುಣಾಚಲಂ ಏಕಾಂಗಿ. ಆದರೇನು, ಅವರ ಗುರಿಯನ್ನು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಏನು ಮಾಡಿದರೆ ಪ್ಯಾಡುಗಳು ಬಳಸಿದ ನಂತರವೂ ಆಕಾರ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ? ಹೇಗೆ ಅವು ಹೆಚ್ಚು ರಕ್ತ ಹೀರಿಕೊಂಡು ಮುದ್ದೆಯಾಗದಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆ? ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಪ್ಯಾಡುಗಳು ತಮ್ಮ ಶೇಪು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಕಂಪನಿಗಳು ಪೈನ್‌ವುಡ್ ತಿರುಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆಂದು ತಿಳಿಯಲು ಅವರಿಗೆ ೨ ವರ್ಷ ಹಿಡಿಯಿತು. ಆ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತುವಿನಿಂದ ವಿವಿಧ ಆಕಾರ ವೈವಿಧ್ಯದ ಪ್ಯಾಡು ತಯಾರಿಸುವ ೩.೫ ಕೋಟಿ ರೂ ವೆಚ್ಚದ ಮಶೀನು ವಿದೇಶದಿಂದ ಬರಬೇಕಿತ್ತು. ಅದುವೇ ಪ್ಯಾಡಿನ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿತ್ತು. ಆಗ ಅರುಣಾಚಲಂ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉಪಕರಣಗಳಿಂದ ೬೫,೦೦೦ ರೂಪಾಯಿ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ತಾವೇ ಮಶೀನು ತಯಾರಿಸಿದರು! ಮುಂಬಯಿಯ ವ್ಯಾಪಾರಿಯೊಬ್ಬನ ಬಳಿ ಪೈನ್‌ವುಡ್ ತಿರುಳು ಕೊಂಡು, ಅದರ ನಾರು ತೆಗೆದು, ಸಣ್ಣ ಪುಡಿ ಮಾಡಿ, ಒತ್ತಿ, ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿ, ಪ್ಯಾಡುಗಳ ತಯಾರಿಸಿಯೇ ಬಿಟ್ಟರು. ಐಐಟಿ ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ತೋರಿಸಿ ಸಲಹೆ ಪಡೆದು ವಿನ್ಯಾಸ ಕೊಂಚ ಬದಲಿಸಿದರು.


ಅಲ್ಲಿಂದಾಚೆ ಯಶೋಗಾಥೆ.



ಜನಧನ ಎತ್ತಿ ಜಯಶ್ರೀ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಶುರುಮಾಡಿದರು. ಅದು ಸರಳ, ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ, ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ತಯಾರಿಸುವ ಮಿಶಿನನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ವಿತರಿಸುತ್ತದೆ. ಬೃಹತ್ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಯಂತ್ರತಯಾರಿ ಘಟಕ ಹೂಡುವಂತೆ ಎಷ್ಟೋ ಸಲಹೆಗಳು, ಆಫರ್‌ಗಳು ಬಂದರೂ ಅರುಣಾಚಲಂ ಜಗ್ಗಲಿಲ್ಲ. ಸಣ್ಣ ಉದ್ದಿಮೆ ಶುರು ಮಾಡುವವರಿಗೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಸಹಾಯ ಸಂಘಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅವನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತಾರೆ. ೨೩ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೋ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅದು ಕೆಲಸ ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಮಹಿಳಾ ಸ್ವಸಹಾಯ ಸಂಘಗಳಿಂದ ತಯಾರಾದ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಅನ್ನೇ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಖರೀದಿಸಿ ವಿತರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಹಲವರು ಅದರಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ತರುವ ಕುರಿತೂ ಪ್ರಯತ್ನ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಕೆಲವರು ಪೈನ್‌ವುಡ್ ಬದಲು ಬಿದಿರು ಅಥವಾ ಬಾಳೆಗಿಡದ ತಿರುಳು ಬಳಸುವ ಯೋಚನೆಯಲ್ಲೂ ಇದ್ದಾರೆ.

ಇವೆಲ್ಲ ಅರುಣಾಚಲಂ ಅವರೆಡೆಗೆ ದೇಶದ ಗಮನ ಸೆಳೆಯಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಹಲವು ಐಐಟಿ, ಐಐಎಂಗಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಮಾತನಾಡಿದರು. ಹಲವಾರು ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಅವರನ್ನರಸಿ ಬಂದವು. ದೇಶವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮನ್ನಣೆ ಸಿಕ್ಕಿತು. ೨೦೧೬ರಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಕೊಟ್ಟು ಗೌರವಿಸಿತು. ಅವರ ಮೇಲೊಂದು ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ (ಮೆನ್‌ಸ್ಟ್ರುವಲ್ ಮ್ಯಾನ್) ಬಂದಿದೆ. ಜೀವನಚಿತ್ರವೂ (ಪ್ಯಾಡ್ ಮ್ಯಾನ್) ಬಂದಿದೆ.






ಆದರೆ ಅರುಣಾಚಲಂ ಅವರಿಗೆ ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯೆಂದರೆ ಅವರ ಹೆಂಡತಿ ಶಾಂತಿ ಪೇಪರು, ಟಿವಿಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಗಂಡನ ಯಶೋಗಾಥೆ ಕಂಡು, ಕೇಳಿದಮೇಲೆ ಮತ್ತೆ ಮನೆಗೆ ಮರಳಿ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ತನ್ನ ಗಂಡನಿಗೆ ತಲೆ ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಅಲ್ಲವೆಂದು ಈಗವರಿಗೆ ಖಚಿತವಾಗಿದೆ!



Saturday 8 July 2017

ಆ ಮೂರು ದಿನದ ಚಿಂತಿ





ಮನುಷ್ಯ ಸೃಷ್ಟಿ, ಹೆಣ್ತನದ ಸಕಲ ಆಗುಹೋಗುಗಳ ಮೂಲವಾದ ಕ್ರಿಯೆ ಋತುಸ್ರಾವ. ಆದರೆ ಆ ಮೂರು ದಿನಗಳ ಕುರಿತು ಮಾನವ ಸಮಾಜಕ್ಕಿರುವ ಅಜ್ಞಾನ, ಅಸಡ್ಡೆ ಹೇಳಲಸಾಧ್ಯ. ಆ ಕುರಿತು ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳೂ ಮನಬಿಚ್ಚಿ ಮಾತಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಮುಟ್ಟು ಎಂದು ಹೇಳುವುದೇ ಮರ್ಯಾದೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ, ಅದೂ ಗಂಡಸರ ಎದುರಿಗಂತೂ ಆ ಮಾತು ಎತ್ತುವುದೇ ನಿರ್ಲಜ್ಜತನ ಎಂಬ ಭಾವನೆ ಎಷ್ಟುಮಟ್ಟಿಗೆ ಬೇರೂರಿದೆಯೆಂದರೆ ಸ್ವತಃ ಮುಟ್ಟಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನೋಯುವ, ಬೇಯುವ, ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗೆ ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾಗಿ ‘ಹೊರಗಿರುವ’ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಅದನ್ನೊಂದು ಅತ್ಯಂತ ಖಾಸಗಿ ವಿಷಯವಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ವೈದ್ಯರ ಬಳಿಯೂ ಹೇಳುವುದಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಮುಟ್ಟು ‘ಹುಶ್ ಹುಶ್’ ಸಂಗತಿಯಾದ ಕಾರಣಕ್ಕೇ ಮುಟ್ಟಾದ ಮೂರು ದಿನ ಅವರಿಗೇನಾಗುತ್ತದೆ, ರಕ್ತಹರಿವನ್ನು ಹೇಗೆ ಮ್ಯಾನೇಜ್ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳೇನು ಎಂಬ ಬಗೆಗೆ ಸಮಾಜ ಇದುವರೆಗು ಯೋಚಿಸಿರಲಿಲ್ಲ. 

ಈಗ ಅಂತಹ ಕಾಲ ಬಂದಿದೆ. ಸಮಾಜ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಗೆಗಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲ, ‘ಮುಟ್ಟಿನ ಸ್ಯಾಲೆ’ ಕುರಿತೂ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿದೆ. 2000ನೇ ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಸರ್ಕಾರ ಮುಟ್ಟಿನ ಟ್ಯಾಂಪೂನುಗಳಿಗೆ 12% ಜಿಎಸ್ಟಿ ವಿಧಿಸಿದಾಗ; ಬ್ರಿಟನಿನಲ್ಲಿ 2014ರಲ್ಲಿ ಪ್ಯಾಡು-ಟ್ಯಾಂಪೂನುಗಳ ಮೇಲೆ ವ್ಯಾಟ್ ವಿಧಿಸಿದಾಗ ಮಹಿಳೆಯರಿಂದ ‘ಏಕ್ಸ್ ದಿ ಟ್ಯಾಂಪೂನ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸ್’, ‘ಸ್ಟಾಪ್ ಟ್ಯಾಕ್ಸಿಂಗ್ ಪಿರಿಯಡ್ಸ್’ ಮುಂತಾದ ಅಭಿಯಾನಗಳು ನಡೆದವು. ಸರ್ಕಾರ, ಸಮಾಜಗಳು ಮೈ ಕೊಡವಿ ಎಚ್ಚೆತ್ತವು. ಈಗ ಭಾರತದಲ್ಲು ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್‌ಗಳು 12.5% ಜಿಎಸ್ಟಿಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ಇನ್ನಷ್ಟು ತುಟ್ಟಿಯಾಗಿ ವಿಸ್ತೃತ ಚರ್ಚೆ-ಹೋರಾಟ-ಅಭಿಯಾನಕ್ಕೆ ದಾರಿಯಾಗಿವೆ. 

ಏನಾದರಿರಲಿ, ಅಧಿಕ ತೆರಿಗೆ ವಿಧಿಸುವ ಮೂಲಕ ಇಂಥದೊಂದು ಮುಕ್ತ ಚರ್ಚೆ ಏರ್ಪಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವರಿಗೆ ಧನ್ಯವಾದಗಳು.

ಈ ಮೊದಲು ಆ ಮೂರು ದಿನ ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸುತ್ತಿದ್ದರು? ಯಾರಿಂದಲೂ ಮುಟ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಆರಾಮ ಮೂರು ದಿನ ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದರೋ, ಅಥವಾ ಹೊರಗೆ ಗೇಯಬೇಕಾದ ಕಷ್ಟಕುಲದ ಶ್ರಮಿಕ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಅದೊಂದು ಅನಿವಾರ್ಯ ಕರ್ಮವೆಂದು ಹೊರೆ ಹೊತ್ತು ತಿರುಗುತ್ತಿದ್ದರೋ? ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ, ಯಾಕೆಂದರೆ ಯಾವ ಅಜ್ಜಿ ಮುತ್ತಜ್ಜಿಯೂ ವಿವರವಾಗಿ ಹಾಡಲಿಲ್ಲ, ಹೇಳಲಿಲ್ಲ. ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಿಂದ ಮುಟ್ಟಿನ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಏನಾಗಿತ್ತು ಎಂದು ಯಾವ ಸಾಹಿತ್ಯವೂ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿಲ್ಲ. ವರ್ಷಗಟ್ಟಲೆ ಕಾಡಿನಲ್ಲುಳಿದ, ತಿಂಗಳುಗಟ್ಟಲೆ ರಾವಣ ನಗರದಲ್ಲಿದ್ದ ಸೀತೆ ಮುಟ್ಟಾದಾಗ ಏನು ಮಾಡಿದಳೋ ರಾಮಾಯಣ ತಿಳಿಸುವುದಿಲ್ಲ. 

ಅಮ್ಮ ಪರ್ರನೆ ತನ್ನ ಮೆತ್ತನ್ನ ಹಳೆ ಸೀರೆಯನ್ನು ಚೌಕುಳಿ ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಹರಿದು, ಮಡಚಿ ತೊಡೆ ಸಂದಿ ಬೀಳದಂತೆ ಇಟ್ಟುಕೋ ಎಂದದ್ದು ಬಹುಶಃ ಮುಟ್ಟಿನ ಸ್ರಾವವನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿಭಾಯಿಸುವುದು ಎನ್ನುವ ಕುರಿತು ಹೇಳಿಕೊಡುವ ಮೊದಲ ಮತ್ತು ಕೊನೆಯ ಪಾಠ. ಮೊದಮೊದಲ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಕೊಂಚ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇರುತ್ತದಾದರೂ ಬರಬರುತ್ತ ಅದು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳ ಮಾಮೂಲಿ ರೇಜಿಗೆ, ರಗಳೆಯೆನಿಸಿಬಿಡುತ್ತದೆ. ಮೂರು ಪ್ಲಸ್ ಎರಡು ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಾನು ಮೈಲಿಗೆಯವಳು ಎಂದು ಅವಳನ್ನು ನಂಬಿಸಿ ಮತ್ತಷ್ಟು ಕೀಳರಿಮೆ ಹುಟ್ಟಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಉಟ್ಟ ಬಟ್ಟೆ ರಕ್ತಕಲೆಯಾದರೆ ಅವಮಾನ. ಕನಿಷ್ಟ ಶುಚಿ, ಕಾಮನ್‌ಸೆನ್ಸ್ ಇಲ್ಲದ ಹೆಣ್ಣೆಂಬ ತಿರಸ್ಕಾರ. ಖಾಸಗಿ ಸ್ಥಳವಿರದ ಕಡೆ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೋ ಯಾವ್ಯಾವಾಗಲೋ ಮುಟ್ಟಾಗಿಬಿಟ್ಟರೆ ಕಂಗಾಲು. ಕರ್ಚೀಫು, ಕೈಗೆ ಸಿಕ್ಕ ಬಟ್ಟೆ, ಕಾಗದ, ಹತ್ತಿ ಏನೇನನ್ನೆಲ್ಲ ‘ಪ್ಯಾಡು’ಗಳಾಗಿಸಬೇಕಾದ ಅನಿವಾರ್ಯತೆ. ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಬಟ್ಟೆ ಒಣಗದೇ ಕಮಟು ನಾತ ಸೂಸುವಾಗ ಎಲ್ಲರೆದುರಿಗೆ ಅದನ್ನುಟ್ಟು ಹೋಗುವುದು ಹೇಗೆಂದು, ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಬಿಸಿಲು ಮುಖ ಕಂಡಾಗ ಹೊರಗೆ ಒಣಗಿಸುವುದು ಹೇಗೆಂದು ಮುಜುಗರ. ಕುಡಿಯಲೇ ನೀರು ಸಿಗದ ಊರುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆಯಲು ಅನುಭವಿಸಿರಬಹುದಾದ ಕಷ್ಟ ಊಹಾತೀತ. ಹೊರಗೆ ತಿರುಗಾಡಲು ಹೋಗುವಾಗ, ಶಾಲೆಕಾಲೇಜುಕಚೇರಿಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಬಟ್ಟೆ ಬದಲಿಸಲು ಆಗದೇ, ಬದಲಿಸಿದರೆ ತೊಳೆಯಲಾಗದೇ, ಬಳಸಿದ್ದು ಬ್ಯಾಗಿನೊಳಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲಾಗದೆ, ಬಿಸಾಡಲಾಗದೇ .. ಅಯ್ಯಯ್ಯಯ್ಯೋ, .. ಯಾಕಾದರೂ ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಹೊರಬಿದ್ದೆನೋ, ಯಾಕಾದರೂ ಹುಡುಗಿಯಾದೆನೋ ಅನಿಸುವಂತ ಮೂರು ದಿನದ ಅಪರಂಪಾರ ಕಷ್ಟ ಪರಂಪರೆ! ಇದು ಅನಾದಿಯಿಂದ ಹೆಣ್ಣು ಎದುರಿಸಿಕೊಂಡುಬಂದ ಒಳಸಂಕಟಗಳ ಸರಮಾಲೆ.

ಹೀಗಿರುತ್ತ ಬೇಕಾದಾಗ ಬಳಸಿ ಬಿಸಾಡುವ ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದಾಗ ಸ್ವರ್ಗದಿಂದಿಳಿದು ಬಂದ ಒಂದು ವರದಂತೆ ಅದು ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಕಂಡಿದ್ದರೆ ಅಚ್ಚರಿಯಿಲ್ಲ. ಹೆಣ್ಣು ಕಲಿಕೆ-ದುಡಿಮೆಗೆ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಬೀಳುವುದು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತ ಹೋದಂತೆ ಯಾವ ಕಾನೂನೂ ಇಲ್ಲದೆ, ಯಾವ ಜಾಹೀರಾತೂ ಇಲ್ಲದೆ, ಹಳ್ಳಿ ದಿಲ್ಲಿಯೆನದೆ ಸರಸರ ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಪ್ಯಾಡಿನ ಜನಪ್ರಿಯತೆ ಏರಿಬಿಟ್ಟಿತು. ಅದರ ಇರವು-ಬಳಕೆ ಕುರಿತು ಎಲ್ಲ ವರ್ಗ-ವಯೋಮಾನದ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳೂ ಅರಿತರು. ಎಲಎಲಾ! ಎಷ್ಟು ಸುಲಭ, ಎಷ್ಟು ನಿರಾಳ! ಶಿಕ್ಷಣ-ಉದ್ಯೋಗವೆಂದು ಹೊರಗೆ ಓಡಾಡುವವರಿಗೆ, ನೀರಿರುವವರಿಗೆ, ಇಲ್ಲದವರಿಗೆ, ತಿರುಗಾಟ ಅನಿವಾರ್ಯವಾದವರಿಗೆ ಬಳಸಿ ಬಿಸಾಡುವ, ಸುಲಭದಲ್ಲಿ ಹೊತ್ತೊಯ್ಯಬಲ್ಲ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ತುಂಬ ಆಪ್ತವೆನಿಸಿ ಸಮಾಧಾನದ ನಿಟ್ಟುಸಿರು ಬಿಡುವಂತೆ ಮಾಡಿತು. ಅಪಾಯವೋ, ನಿರಪಾಯವೋ, ಹಿಂದೆಮುಂದೆ ಯೋಚಿಸದೇ ಅದರ ಸುಲಭ ಬಳಕೆಗೆ ಎಲ್ಲರೂ ಮಾರುಹೋದರು. 

ಅದು ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಬಾಧಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಜನನ ಅಂಗಗಳ ಸೋಂಕುರೋಗದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಕುಗ್ಗಿಸಿತು. ಆ ಮೂರು ದಿನಗಳಲ್ಲೂ ಧೈರ್ಯವಾಗಿ ಹೊರಹೋಗಲು, ಮಾಮೂಲಿಯಾಗಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳಲು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ತುಂಬಿತು. 2011ರ ಸರ್ವೇ ಪ್ರಕಾರ ಈಗ ಭಾರತದ 12% ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಪ್ಯಾಡ್ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಆರು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಕೆದಾರರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಬಹುದು. ಈಗ ಒಂದಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅದು ಅನಿವಾರ್ಯ ಅನಿಸಿರಲೂಬಹುದು. 

ಆದರೆ ನಡುನಡುವೆ ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಬಳಕೆಯ ಮಿತಿಗಳು, ಅದರಿಂದಾಗಬಹುದಾದ ತೊಂದರೆಗಳ ಬಗೆಗೆ ದೀರ್ಘ ಚರ್ಚೆ, ವಾದವಿವಾದವೂ ನಡೆಯಿತು. ಅದು ಈಗಲೂ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. 

ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಪ್ಯಾಡಿನ ಕುರಿತು ಇರುವ ಮುಖ್ಯ ತಕರಾರುಗಳು ಹೀಗಿವೆ:

  • ಅದು ತುಟ್ಟಿ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಉತ್ತಮ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್‌ಗಳು ಎಷ್ಟು ತುಟ್ಟಿಯೆಂದರೆ ಮುಕ್ಕಾಲುಪಾಲು ಜನ ‘ಬಡತನ ರೇಖೆ’ ಹತ್ತತ್ತಿರ ಬದುಕುವ ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಅದು ಕೈಗೆಟುಕದಂತಾಗಿದೆ. ಈಗ ಭಾರತದ 35.5 ಕೋಟಿ ಮುಟ್ಟಾಗುವ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ 70% ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಅಷ್ಟು ದುಡ್ಡು ಕೊಟ್ಟು ಪ್ಯಾಡ್ ಕೊಳ್ಳಲು ತಾವು ಸಮರ್ಥರಲ್ಲ ಎಂದೇ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.
  • ಮತ್ತೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆ ಬಳಸಿದ ಪ್ಯಾಡಿನ ವಿಲೇವಾರಿಯದು. ಪ್ರತಿತಿಂಗಳು ಭಾರತ ದೇಶ ಒಂದು ಬಿಲಿಯನ್ (೧೦೦ ಕೋಟಿ) ಕರಗದ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಪ್ಯಾಡುಗಳನ್ನು, ೯೦೦೦ ಟನ್ ಕರಗದ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಕಸವನ್ನು ತನ್ನ ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಸೇರಿಸುತ್ತಿದೆ! ಮೊದಲೇ ನಮ್ಮ ಕಸ ವಿಲೇವಾರಿ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಆರೋಗ್ಯಕರವಾಗಿಲ್ಲ. ಬಳಸಿ ಬಿಸಾಡುವ ವಸ್ತುವನ್ನು ಎಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಡಿದೆ, ಏನಾಯಿತು ಎಂಬ ಬಗೆಗೆ ನಾವು ಯೋಚಿಸುವರೇ ಅಲ್ಲ. ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ನುಗಳು ಮಣ್ಣಲ್ಲಿ ಕರಗಲಾರವು. ಅವು ಲೀಕ್ ಪ್ರೂಫ್ ಆಗಲು ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಹೊರಕವಚ ಹೊಂದಿವೆ. ಅವನ್ನು ಸುಡುವುದೂ ಅಪಾಯ, ಯಾಕೆಂದರೆ ಪ್ಯಾಡಿನಲ್ಲಿರುವ ರೇಯಾನ್ ಎಂಬ ವಸ್ತುವು ಡಯಾಕ್ಸಿನ್ ಎಂಬ ವಿಷಕಾರಕವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪ್ಯಾಡನ್ನು ಸುಟ್ಟಾಗ ಹೊರಸೂಸುವ ಡಯಾಕ್ಸಿನ್ ಜೀವಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಹಾನಿಕಾರಕವಾಗಿದೆ. ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಸೋಂಕಿರುವ ರಕ್ತದ ಪ್ಯಾಡನ್ನು ತಿನ್ನುವುದು ಪಶುಪಕ್ಷಿಕ್ರಿಮಿಕೀಟಗಳಿಗೂ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಶಾಲಾಕಾಲೇಜು-ಹೋಟೆಲು-ಮತ್ತಿತರ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ತಾವು ವಿತರಿಸಿ ಬಳಸಲ್ಪಟ್ಟ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ನುಗಳಿಗೆ ‘ಡಬ್ಬ’ ಇಟ್ಟಿದ್ದೇವೆಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಆದರೆ ‘ಡಬ್ಬ’ಕ್ಕೆ ತುಂಬಿದ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಆಮೇಲೆ ಏನಾಗುತ್ತಿದೆ? ನಾವು ಕೊಳ್ಳುವ ಬ್ರ್ಯಾಂಡುಗಳ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ವಿಲೇವಾರಿಯೆಂದರೆ ಬಳಸಿದ ನಂತರ ಪೇಪರಿನಲ್ಲಿ ಸುತ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿ ಭೂಮಿಯೊಳಗೆ ಹೂಳುವುದು. ಆದರೆ ಬಳಸಿದ ಬಹುಪಾಲು ಪ್ಯಾಡುಗಳು ಎಲ್ಲೆಂದರಲ್ಲಿ ಬಿಸಾಡಲ್ಪಟ್ಟು, ಹಾದಿಬೀದಿಗಳಲ್ಲಿ ನಾಯಿಗಳು ಎಳೆದಾಡಿ, ಚಿಂದಿ ಆಯುವವರ ಕೈಗಳ ಗಲೀಜು ಮಾಡಿ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಟಾಯ್ಲೆಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ ಅವು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವಂತಾಗಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಅಪಾಯ, ಅಧ್ವಾನಗಳಿಗೆ ಪೌರಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು, ಚಿಂದಿ ಆಯುವವರನ್ನು ಕೇಳಿದರೆ ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ನಗರಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಸರಿಗಾದರೂ ಕಸ ವಿಲೇವಾರಿಗೊಂದು ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿದೆ. ಆದರೆ ಹಳ್ಳಿಗಳ ದೇಶ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಕಸ ವಿಲೇವಾರಿಗೆ ಯಾವ ಖಾಯಂ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆ? ಅದರ ಕುರಿತು ಯಾವ ಸ್ವಚ್ಛ ಭಾರತ ಮಿಷನೂ ತಲೆ ಕೆಡಿಸಿಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಊರ ಹೊರಗಿನ ರಸ್ತೆ, ಮೈದಾನ, ತಿಪ್ಪೆ, ಕಾಡು, ಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ಕೂ, ಅದರೊಳಗೆ ತುಂಬಿ ಚೆಲ್ಲಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ಕಸದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ನುಗಳೂ ಕಾಣುತ್ತವೆ. ವರ್ಷಾನುಗಟ್ಟಲೆ ಹಳೆಯ ಮುಟ್ಟಿನ ಪಳೆಯುಳಿಕೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ನುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕಾಣುವಂತಾಗಿದೆ. ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್‌ನಂತೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಪ್ಯಾಡುಗಳಿಗೂ ಈ ಮಾತು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.


  • ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ತಯಾರಿಯ ಬಗೆಗೆ ಬಹುಪಾಲು ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಕಂಪನಿಗಳು ತಿಳಿಸುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಹಲವು ಕಚ್ಛಾ ವಸ್ತುಗಳು ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಹಾಗೂ ಅರಣ್ಯ ಉಪ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು. ಹತ್ತಿ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಮತ್ತು ಮರದ ಹೊಟ್ಟು-ತಿರುಳಿನಿಂದ ತಯಾರಾಗುವ ಸಿಂಥೆಟಿಕ್ ರೆಯಾನ್ ಬಳಸಿ ಅವನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಯೋನಿ ಸೋಂಕು, ತುರಿಕೆ, ಬಿಳಿ ಮುಟ್ಟು, ಫಂಗಸ್ ಸೋಂಕು ಉಂಟಾಗುವುದು ಈ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತುಗಳಿಂದ. ಅದರಲ್ಲು ರಕ್ತ ಹೀರಿಕೆ ವೇಗವಾಗಲೆಂದು ಬಳಸುವ ಪಾಲಿಆಕ್ರಿಲೇಟ್ ಜೆಲ್, ಲೀಕ್ ಪ್ರೂಫ್ ಆಗಲು ಬಳಸುವ ಪಾಲಿ ಇಥಿಲೀನ್, ಪರಿಮಳಕ್ಕೆಂದು ಬಳಸುವ ರಾಸಾಯನಿಕಗಳು ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆ ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ೩೦-೪೦ ವರ್ಷ ನಿರಂತರ ಡಯಾಕ್ಸಿನ್ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬರುವುದರಿಂದ, ಪ್ಯಾಡು ಯೋನಿಯ ಒಳ ಲೋಳ್ಪೊರೆಯ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬರುವುದರಿಂದ ಕ್ಯಾನ್ಸರ್ ರೋಗಕಾರಕವಾಗಬಹುದು ಎಂಬ ಶಂಕೆಯಿದೆ. 

ಈ ವಾದಗಳಲ್ಲಿ ಹುರುಳಿರಬಹುದು, ಇಲ್ಲದಿರಬಹುದು ಆದರೆ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ತುಟ್ಟಿಯಾದರೂ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಕೊಂಡು, ಬಳಸಿ, ಹೇಗೋ ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿ ಎಷ್ಟು ಒಗ್ಗಿದ್ದಾರೆಂದರೆ ಅವರು ಮರಳಿ ‘ಬಟ್ಟೆಯ ದಿನ’ಗಳಿಗೆ ಹೋಗಲಾರದವರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ನಾವು ದಿನೇದಿನೇ ‘ಬಳಸಿ ಬಿಸಾಡುವ’ ವಸ್ತುಗಳ ದಾಸರಾಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಅಪಾರ ಪ್ರಮಾಣದ ಮರುಬಳಸಲಾಗದ, ಪರಿಸರಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾದ ಕಸ ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಅದರ ಒಳಿತು ಕೆಡುಕುಗಳ ಬಗೆಗೆ ಕಿಂಚಿತ್ ಯೋಚಿಸದೆ ಈಗ ಬಟ್ಟೆಯಿಂದ ಪ್ಯಾಡಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇವೆ. ಆದರೂ ಮರುಚಿಂತಿಸಬೇಕಾದ ಹೊತ್ತು ಬಂದಿದೆ.
ಹಾಗಾದರೆ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗಿ ಹೇಗೆ ‘ಮುಟ್ಟ’ನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವುದು? 

ಇಡಿಯ ಮಹಿಳಾ ಸಂಕುಲಕ್ಕೇ ಅನ್ವಯವಾಗುವ ಏಕೈಕ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ, ದೇಹ ಸ್ನೇಹಿ ವಿಧಾನ ಇಲ್ಲ. ಅವರವರ ಆದ್ಯತೆ, ಅವಶ್ಯಕತೆ, ವಯಸ್ಸು, ಕೊಳ್ಳುವ-ಬಳಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯದ ಮೇಲೆ 3-4 ವಿಧಾನಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ.
  • ಯಾರಿಗೆ ಸಮಯ, ನೀರು, ಸಹನೆ ಲಭ್ಯವೋ ಮತ್ತು ಸಾಧ್ಯವೋ ಅವರು ಹಳೆಯ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಮರಳಬಹುದು. ಶುಭ್ರ, ಒಣ, ಹತ್ತಿಯ ಬಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಬಹುದು. 
  • ಬಟ್ಟೆಯ ಪ್ಯಾಡುಗಳೂ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಹತ್ತಿಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಸೆಣಬನ್ನು ಅದರಲ್ಲಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅವನ್ನು ತೊಳೆದು ಒಣಗಿಸಿ ಮತ್ತೆ ಬಳಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ನಾನಾ ಆಕಾರ, ವಿನ್ಯಾಸ, ಸ್ವರೂಪಗಳಲ್ಲಿ ಅವು ಲಭ್ಯವಿವೆ.
  • ಮದುವೆಗಿಂತ ಮುನ್ನ ಬಳಸಲು ಯುವ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಸಹಾಯ ಧನ ನೀಡಿ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್‌ಗಳನ್ನು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ದರದಲ್ಲಿ ತಯಾರಿಸಲು ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು. ಜೊತೆಗೆ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್‌ಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ವಿಲೇವಾರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಲ್ಪಿಸಬೇಕು. ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಕೊಯಮತ್ತೂರಿನ ಅರುಣಾಚಲಂ ಮುರುಗನಾಥನ್, ಗೋವಾದ ಪಿಳ್ಗಾಂವ್ ಹಳ್ಳಿಯ ಸ್ವಸಹಾಯ ಸಂಘ ಸಹೇಲಿ, ಮತ್ತವರಂಥ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ಉದ್ದಿಮೆದಾರರು ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ, ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ನುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಗೋವಾ ಹಳ್ಳಿಯ ‘ಸಹೇಲಿ’ ಗುಂಪಿನ ಮಹಿಳೆಯರು 8 ದಿನದಲ್ಲಿ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಕರಗುವ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್ ತಯಾರಿಸಿರುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮುಖ್ಯ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತು ಪೈನ್ ವುಡ್ ಪೇಪರ್. ಅದರ ಜೊತೆ ಬಟರ್ ಪೇಪರ್, ಸಿಲಿಕಾನ್ ಪೇಪರ್, ನಾನ್ ವೂವನ್ ಪೇಪರ್ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿಯನ್ನೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಸೋಂಕುರಹಿತವಾಗಿಸಲು ಯುವಿ ರೇಡಿಯೇಷನ್ನಿಗೊಳಪಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತುಗಳೂ ತಮಿಳುನಾಡಿನಿಂದ ಬರುತ್ತವೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಸಹೇಲಿಯ ಜಯಶ್ರೀ. 8 ಪ್ಯಾಡುಗಳಿರುವ ಅವರ ‘ಸಖಿ’ ಪ್ಯಾಕಿನ ಬೆಲೆ 40 ರೂಪಾಯಿ. ಈ ಪ್ಯಾಡುಗಳ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ಗುಣ ಕುರಿತ ಸತ್ಯಾಸತ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಂಶೋಧನೆಗೊಳಪಡಿಸಿ ಸರ್ಕಾರ ಸಹಾಯ ಧನ ಒದಗಿಸಿ ಉತ್ತೇಜಿಸಬೇಕು. ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ನ್ಯಾಪ್ಕಿನ್‌ನಂತೆ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಳಸುವ ಪ್ಯಾಡುಗಳಿಗೂ ಈ ಮಾತು ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ.
  • ಯೋನಿಯೊಳಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಣ್ಣ ಕೊಳವೆಯಂತಹ ಟ್ಯಾಂಪೂನುಗಳು ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ರಕ್ತ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲ ಸೀಮೆಸುಣ್ಣ ಆಕಾರದ ವಸ್ತು ಟ್ಯಾಂಪೂನ್. ಅದರ ತುದಿಗೊಂದು ದಾರದ ಬಾಲವಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ತೂರಿಸಿಕೊಂಡು ನಂತರ ದಾರದ ಸಹಾಯದಿಂದ ಹೊರಗೆಳೆದು ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಬಳಸಿದ್ದಾರೆ. ಈಜಿಪ್ಟಿನ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಪ್ಯಾಪಿರಸ್ ಎಂಬ ನದಿದಡದ ಆಪುಹುಲ್ಲಿನ ದಂಟಿನ ತಿರುಳಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಟ್ಯಾಂಪೂನು ಬಳಸಿರುವರೆಂದು ಅವರ ಹೀರೋಗ್ಲಿಫಿಕ್ಸ್ ದಾಖಲೆಗಳು ಹೇಳಿವೆ. ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಪೇಪರಿನ ಟ್ಯಾಂಪೂನ್ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ವಿಶ್ವದ ಬೇರೆಬೇರೆ ಕಡೆ ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುಣವಿರುವ ನಾನಾ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಅವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ಈಗಲೂ ಅವು ಕೆಲವೆಡೆ ವಿಸ್ತೃತ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಆದರೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಕಾಟನ್, ರೆಯಾನ್, ಪಾಲಿಎಸ್ಟರ್, ಪಾಲಿಇಥಿಲೀನ್, ಪಾಲಿಪ್ರೊಪಿಲೀನ್‌ಗಳಿಂದ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಟನ್ ಬಿಟ್ಟರೆ ಉಳಿದವು ಕರಗುವ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲ. ಎಂದೇ ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ ವಿಲೇವಾರಿ ಸವಾಲಿನದಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಕನ್ಯೆಯರಿಗೆ ಅದು ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ. 
  • ಕನ್ಯೆಯರಲ್ಲದ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳು ಆರಾಮವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದಾದ ಒಂದು ಪರ್ಯಾಯವಿದೆ. ಅದು ‘ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟಲು’ ಅಥವಾ ‘ಮೆನ್‌ಸ್ಟ್ರುವಲ್ ಕಪ್’. ಶಿ ಕಪ್, ಸಿಲ್ಕಿ ಕಪ್, ಗ್ರೀನ್ ಕಪ್, ದಿವಾ ಕಪ್ (ಕೆನಡ), ಮೂನ್ ಕಪ್ (ಯುಕೆ) ಮುಂತಾದ ಬ್ರ್ಯಾಂಡ್ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಐದಾರು ದಶಕಗಳಿಂದ ಅಮೆರಿಕ, ಕೆನಡ, ಯುಕೆ ಮತ್ತಿತರ ಕಡೆ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಬಳಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಇದಿನ್ನೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಬೇಕಿದೆ.
ಇದು ನಮ್ಮ ಭವಿಷ್ಯದ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ, ಸುರಕ್ಷಿತ, ಪರಿಸರ ಸ್ನೇಹಿ, ಕಾಸ್ಟ್ ಎಫೆಕ್ಟಿವ್ ಪರ್ಯಾಯ ವಿಧಾನವಾಗಿದ್ದು ಈ ಕುರಿತು ಕೆಲ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದು ಒಳ್ಳೆಯದೆನಿಸುತ್ತಿದೆ:



ಇದು ಟ್ಯಾಂಪೂನಿನಂತೆ ಯೋನಿಯೊಳಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ‘ಬಟ್ಟಲು.’ ಆದರೆ ಎಂಥದೋ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ದೇಹದೊಳಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದೆಂದರೆ ನಮಗೆ ಹಿಂಜರಿಕೆ, ನೂರಾರು ಪ್ರಶ್ನೆ. ಇದನ್ನು ಒಳಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೆ ಏನಾದೀತೋ ಎಂಬ ಭಯ. ಸಹಜವೇ. ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟಲನ್ನು ಮೆಡಿಕಲ್ ಗ್ರೇಡ್ ಸಿಲಿಕಾನ್‌ನಿಂದ ತಯಾರಿಸಿರುತ್ತಾರೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬಾಟಲಿ ಹಾಲು ಕುಡಿಸುವಾಗ ಬಳಸುವ ಸಿಲಿಕಾನ್ ನಿಪ್ಪಲ್ ನೋಡಿರುತ್ತೀರಿ. ಅಂಥದೇ ಮೆತ್ತನ್ನ ಆದರೆ ಧೃಢವಾದ ವಸ್ತು ಅದು. ಮೆಡಿಕಲ್ ಗ್ರೇಡ್ ಸಿಲಿಕಾನ್ ಒಂದು ಅದ್ಭುತ ಸಂಶೋಧನೆ. ಅದು ಮಾನವ ದೇಹಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುವ ವಸ್ತು. ಮಾನವ ದೇಹದೊಳಗೆ, ಹೊರಗೆ ಇಡಲು ಬಳಸುವ ಎಷ್ಟೋ ವಸ್ತು-ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಇದರಿಂದ ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸಿಲಿಕಾನಿನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಅವಧಿಗೆ ದೇಹದೊಳಗಿರುವ; ದೀರ್ಘಾವಧಿಗೆ ದೇಹದೊಳಗಿರುವ; ದೇಹದ ಒಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಳಸದ ಎಂದು ಮೂರು ವಿಧಗಳಿವೆ. ಮೂತ್ರ ಹೊರಹೋಗಲು ಹಾಕುವ ನಳಿಗೆ (ಕ್ಯಾಥೆಟರ್), ಕಣ್ಣಿಗೆ ಹಾಕುವ ಕಾಂಟ್ಯಾಕ್ಟ್ ಲೆನ್ಸ್, ಕೆಟರ‍್ಯಾಕ್ಟ್ ಸರ್ಜರಿ ನಂತರ ಕಣ್ಣಿನೊಳಗಿಡುವ ಲೆನ್ಸ್, ಸ್ತನ ದೊಡ್ಡದು ಮಾಡಲು ಒಳಗಿಡುವ ವಸ್ತು, ಮೂಗಿಗೆ ಹಾಕುವ ಪೈಪು, ಆಪರೇಷನ್ನಿನ ನಂತರ ಸ್ರಾವ-ದ್ರವ ಹೊರಹರಿದುಹೋಗಲು ಹಾಕುವ ಡ್ರೈನ್, ಟ್ಯೂಬುಗಳು, ಕಾಂಡೋಂ (ನಿರೋಧ್), ಸೆಕ್ಸ್ ಟಾಯ್ಸ್, ಆಕ್ಸಿಜನ್-ನೆಬುಲೈಸೇಷನ್ ಮಾಸ್ಕ್, ದೇಹದೊಳಗಿರಿಸುವ ನಾನಾ ಇಂಪ್ಲಾಂಟುಗಳು ವಗೈರೆ ವಗೈರೆ ಇದೇ ವಸ್ತುವಿನಿಂದಲೇ ತಯಾರಾಗುವಂಥವು.

ಮನುಷ್ಯ ದೇಹ ಸಮುದ್ರವಿದ್ದ ಹಾಗೆ. ಅದು ಹಾಗೆ ಯಾವುದೆಂದರೆ ಅದನ್ನು ಒಳಗಿಟ್ಟರೆ ಸುಮ್ಮನಿರುವುದಿಲ್ಲ. ತನ್ನ ದೇಹಕ್ಕೆ ‘ಬಯೋ ಕಂಪ್ಯಾಟಿಬಲ್’ ಅಲ್ಲದ ವಸ್ತುವನ್ನು ಒಳಗಿಟ್ಟರೆ ಅದನ್ನು ಕೀತು, ಕೊಳೆತು, ಬಾವು ಬರಿಸಿ, ಕರಗಿಸಿ, ಗೆಡ್ಡೆಗೊಂಡು, ಏನೋ ಆಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಹೊರಬಿಸಾಡುತ್ತದೆ. ವಸ್ತು ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಮನುಷ್ಯ ಅಂಗವೇ ಆದ ‘ಕಿಡ್ನಿ’ಯನ್ನು ಬೇರೆಯವರಿಂದ ದಾನವಾಗಿ ಪಡೆದು ಕೊನೆಗೆ ಹೊಂದದಿದ್ದರೆ ‘ನನಗದು ಬೇಡ’ ಎಂದು ಹೊರಬಿಸಾಡುತ್ತದೆ. ಅಂತಹ ದೇಹವು ಸಿಲಿಕಾನನ್ನು ಸುಮ್ಮನೆ ತಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಸಿಲಿಕಾನ್ ದೇಹದೊಂದಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಿಯೆ-ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಸದ ನಿರ್ಲಿಪ್ತ ವಸ್ತು. ಸಿಲಿಕಾನ್, ಆಕ್ಸಿಜನ್, ಕಾರ್ಬನ್, ಹೈಡ್ರೋಜೆನ್‌ಗಳ ಪಾಲಿಮರ್ ಅದು. ಅಂಟುವುದಿಲ್ಲ, ವಿಷಕಾರಕವಲ್ಲ, ಉಷ್ಣತೆ ಏರುಪೇರಿಗೆ ಜಗ್ಗುವುದಿಲ್ಲ. ನೀರು ಹೀರಿಕೊಂಡು ಉಬ್ಬುವುದಿಲ್ಲ. ಕರೆಂಟು ಹರಿಯಗೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ವಿಶೇಷ ಗುಣವೆಂದರೆ ಅದು ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಕರಗಬಲ್ಲ ವಸ್ತು.

ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟಲೂ ಸಿಲಿಕಾನಿನ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಸುಲಭ ಬಳಕೆ, ಮರುಬಳಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಎಂದೇ ಅದಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ಗಮನ ನೀಡಬೇಕಿದೆ.

ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟಲನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಸುಲಭ. ತಿರುಗಿಸಿಟ್ಟ ಗಂಟೆಯಾಕಾರದ ಬಟ್ಟಲುಗಳ ಬುಡದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಚೊಟ್ಟು ಇರುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಕಾಲನ್ನು ಕುರ್ಚಿ ಅಥವಾ ಕಮೋಡಿನ ಮೇಲಿಟ್ಟು ಇನ್ನೊಂದು ಕಾಲಿನ ಮೇಲೆ ನಿಂತು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ತುದಿ ಮಡಚಿ ಯೋನಿಯೊಳಗೆ ತುಂಬಿ ಒಮ್ಮೆ ತಿರುಪಿದಂತೆ ಸರಿಸಿದರೆ ಮುಗಿಯಿತು, ಒಳಹೋಗಿ ಅಗಲಗೊಂಡು ಹರಡಿಕೊಂಡು ಗಚ್ಚಾಗಿ ಹಿಡಿದು ಕೂರುತ್ತದೆ. ಅವರವರ ರಕ್ತಸ್ರಾವಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ 4 ರಿಂದ 12ತಾಸಿಗೊಮ್ಮೆ ಅದನ್ನು ಬದಲಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರ ಬುಡದ ನಿಪ್ಪಲಿನಂತಹ ಚೊಟ್ಟು ಎಳೆದರೆ ಹೊರಬರುತ್ತದೆ. ಹೊರತೆಗೆದು, ತೊಳೆದು ಮತ್ತೆ ಬಳಸಬೇಕು. ತಿಂಗಳ ಸ್ರಾವ ಮುಗಿದ ಕೂಡಲೇ ನೀರಲ್ಲಿ ಕುದಿಸಿ, ಒಣಗಿಸಿ, ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಒಂದು ಕಪ್ ಅನ್ನು ೧೦ ವರ್ಷದ ತನಕ ಬಳಸಬಹುದು.

ಅವರವರ ಎತ್ತರ, ಗಾತ್ರ, ಸ್ರಾವದ ಪ್ರಮಾಣದ ಮೇಲೆ ಭಿನ್ನ ಅಳತೆಯ ಕಪ್‌ಗಳು ಲಭ್ಯವಿವೆ. ಶಿ ಕಪ್ 28 ಎಂಎಲ್ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ದಿವಾ ಕಪ್ 30 ಎಂಎಲ್. ಸಾಧಾರಣವಾಗಿ ತಿಂಗಳ ಸ್ರಾವ 35 ಎಂಎಲ್ ಇರುತ್ತದೆ. ಅದು 10-80 ಎಂಎಲ್ ತನಕವೂ ಇರಬಹುದು. ಮಕ್ಕಳಾಗದ 30 ವರ್ಷ ಒಳಗಿನವರು ಸ್ಮಾಲ್ ಕಪ್ ಬಳಸುವುದು ಸೂಕ್ತ. 30 ವರ್ಷ ಮೇಲ್ಪಟ್ಟವರು, ನಾರ‍್ಮಲ್ ಡೆಲಿವರಿ ಆಗಿ ಮಕ್ಕಳ ಹೆತ್ತವರು ಮೀಡಿಯಂ ಅಥವಾ ಲಾರ‍್ಜ್ ಕಪ್ ಬಳಸಬಹುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸ್ರಾವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಒಮ್ಮೆ, ರಾತ್ರಿ ಒಮ್ಮೆ ಕಪ್ ಬರಿದುಮಾಡಿ ತೊಟ್ಟುಕೊಂಡರೆ ಸಾಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆ ಸರಾಸರಿ 30-40 ವರ್ಷ ಮುಟ್ಟಿನ ಸ್ರಾವಕ್ಕೊಳಗಾಗುತ್ತಾಳೆ. ಇಡಿಯ ಜೀವಮಾನಕ್ಕೆ ೪ ಕಪ್ ಸಾಕು. ಒಂದರ ಬೆಲೆ 500 ರೂಪಾಯಿ. ಎಂದರೆ 10 ವರ್ಷಕ್ಕೆ 500 ರೂಪಾಯಿ ಖರ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ 50 ರೂಪಾಯಿ ಬೇಕು. ಅಂದರೆ.. ತಿಂಗಳಿಗೆ 4 ರೂಪಾಯಿ ಸಾಕು!






ಆದರೆ ವೈದ್ಯಕೀಯವಾಗಿ ಸುರಕ್ಷಿತವೆಂದು ಸೂಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟರೂ ಹಾಗಾದೀತು ಎಂದು ಹೆದರಿ, ಹೀಗಾದೀತು ಎಂದು ಅಂಜಿ, ಮತ್ತಿನ್ನೇನೇನೋ ಆದೀತು ಎಂದು ಹಿಂಜರಿದು, ತನ್ನ ಅಂಗದೊಳಗೆ ತಾನೇ ಏನನ್ನೋ ತೂರಿಸಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಅಸಹ್ಯ ಪಟ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಪ್ಯಾಡಿನಷ್ಟು ಸುಲಭವಾಗಿ ಅದಕ್ಕಿನ್ನೂ ಒಗ್ಗಿಕೊಳ್ಳದೇ ಇದ್ದಾರೆ. ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರತಿ ತಿಂಗಳು ಸ್ಯಾನಿಟರಿ ಪ್ಯಾಡ್ ಮಾರಿದರೆ ಬರುವಷ್ಟು ಲಾಭ 10 ವರ್ಷ ಬಾಳಿಕೆ ಬರುವ ಕಪ್ ಮಾರಿದರೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಕಂಪನಿಗಳು ಅದರ ತಯಾರಿ, ಮಾರಾಟಕ್ಕೆ ಮುಂದೆ ಬರುತ್ತಿಲ್ಲ.

ಆದರೆ ಭವಿಷ್ಯದ ಆಯ್ಕೆ ಇದು ಎನ್ನುವುದರಲ್ಲಿ ಯಾವ ಅನುಮಾನವೂ ಇಲ್ಲ. ಎಂದೇ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಮುಂಚೆ ನಿರೋಧ್ ತಯಾರಿಸಿ ಪುಕ್ಕಟೆ ವಿತರಿಸಿದಂತೆ ಈ ಕಪ್‌ಗಳನ್ನೂ ತಯಾರಿಸಿ ಬಳಸಲು ಕೊಡುವುದು, ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ಅವಶ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಮುಟ್ಟು ಎನಲು ಹಿಂಜರಿಕೆ. ಮುಟ್ಟಿನ ಬಟ್ಟೆ ತೊಳೆದು ಬಿಸಿಲಿಗೆ ಒಣಗಿಸಲು ಹಿಂಜರಿಕೆ. ನಮ್ಮ ಅಂಗಾಂಗಗಳ ಮುಟ್ಟಿಕೊಳಲೂ ಹಿಂಜರಿಕೆ. ಅದರ ಬಗೆಗೆ ಮಾತನಾಡಲೂ ಹಿಂಜರಿಕೆ. ಏನು ಮಾಡುವುದೆಂದು ಕೇಳಲೂ ಹಿಂಜರಿಕೆ. ಹೇಳಿದ್ದನ್ನು ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಹಿಂಜರಿಕೆ. ಅನುಸರಿಸಲೂ ಅನುಮಾನ ಭರಿತ ಹಿಂಜರಿಕೆ.

ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ದಾಟಿ ಅಂಥ ಒಂದು ದಿನ ಬಂದೀತು, ಆಗ ಹೆಣ್ಮಕ್ಕಳೆಲ್ಲ ತಮ್ಮ ದೇಹವನ್ನು ಸ್ನೇಹಭಾವದಿಂದ ನೋಡಿಯಾರು. ಪ್ಯಾಡು, ಟ್ಯಾಂಪೂನ್, ಕಪ್ಪುಗಳು ಅವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ, ಅವರನ್ನು ಹೆತ್ತ ಭೂಮಿಗೂ ಸ್ನೇಹಿಯಾಗುವಂತಾದೀತು.

(ಚಿತ್ರಗಳು: ಅಂತರ್ಜಾಲ ಕೃಪೆ)

Saturday 1 July 2017

ಗ್ವಾನೊ ಕಥನ




ಸದಾ ಒದ್ದೆಯಾಗಿ ಮಂಜು ಮುಸುಕಿದ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಸಮುದ್ರ ದಂಡೆ, ಭೂಮಿ ಮೇಲಿನ ಅತಿ ಒಣಹವೆಯ ಪ್ರದೇಶವಾದ ಅಟಕಾಮಾ ಮರುಭೂಮಿ - ಇವೆರೆಡರ ನಡುವೆ ಹರಡಿಕೊಂಡಿರುವ ಪುರಾತನ ನಾಗರಿಕತೆಯ ತೊಟ್ಟಿಲು ಪೆರು. ಎರಡು ಸಮಾನಾಂತರ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಗಳಿರುವ, ೨೦-೩೦ ನದಿಗಳು ಹರಿವ ದೇಶ ಅದು. ಅತಿ ತೇವಾಂಶ-ಅತಿ ಒಣಹವೆ, ಅತಿ ನೀರು-ಮಳೆಯೇ ಬೀಳದ ಮರುಭೂಮಿ, ಕಡಿದಾದ ಇಳಿಜಾರು-ನೀರು ನಿಂತುಬಿಡುವ ಬಯಲು - ಹೀಗೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿಭಿನ್ನ ನೆಲ ಲಕ್ಷಣಗಳ ಹೊಂದಿರುವ ದೇಶ ಪೆರು. ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆದಿರುವ ಯಶಸ್ವಿ ಕೃಷಿಕರು ಅವರು.

ಪೆರುವಿನ ಪವಿತ್ರ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿ ಪಯಣಿಸುವಾಗ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲು ಬೆಳೆದುನಿಂತ ಹಸಿರು ಕಣ್ತುಂಬುವಂತಿತ್ತು. ಗುಡ್ಡದ ಇಳಿಜಾರುಗಳಲ್ಲಿ, ಕಡಿದಾದ ಪರ್ವತಗಳ ಪಾರ್ಶ್ವದಲ್ಲಿ ಕಡೆದ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಲ್ಲಿ, ಬಯಲುಗಳಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೆಲ್ಲು ಸಮೃದ್ಧ ಮತ್ತು ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಬೆಳೆ. ಅದನ್ನು ನೋಡುವಾಗ, ನಮ್ಮ ಕೃಷಿಯೂ, ರೈತ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗಳೂ ನೆನಪಿಗೆ ಬಂದವು. ನಮ್ಮ ರೈತರು ರಸಗೊಬ್ಬರ-ಬೀಜ ಸಾಲದ ಸುಳಿಯಲ್ಲಿ ಸಿಲುಕಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವಾಗ, ನಮಗಿಂತ ಮೊದಲೇ ಜಾಗತೀಕರಣಗೊಂಡ ಪೆರುವಿನ ರೈತರು ಗೊಬ್ಬರ, ಬೀಜಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಲ ಮಾಡುವರೇ? ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆಳಸುವರೇ? ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಸುಳಿಯಿತು.

ಏನು ಗೊಬ್ಬರ ಹಾಕಿ ಬೆಳೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೋ? ಅಲ್ಪಾಕ, ಲಾಮಗಳ ಹಿಕ್ಕೆಯೋ ಅಥವಾ ರಸಗೊಬ್ಬರವೋ? ನಮ್ಮ ಚರ್ಚೆಯ ಮಾತು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡನೋ ಎನ್ನುವಂತೆ ಗೈಡ್ ಉತ್ತರಿಸಿದ:

‘ಗ್ವಾನೊ ವಾನೊ.’

‘ಗ್ವಾನೊ?’

‘ಹೌದು, ಅದು ಗೊಬ್ಬರ. ನಮ್ಮ ಆಂಡಿಯನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವ್ಯಾನೊ ಎನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಕೇಳಿಲ್ಲವೇನು?’

‘ಇಲ್ಲ. ಏನು ವ್ಯಾನೊ ಎಂದರೆ?’

‘ನೈಟ್ರೇಟ್ ಯುದ್ಧ ಎಂದು ಓದಿಲ್ಲವೆ? ವಾರ್ ಆಫ್ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಗ್ವಾನೋಗಾಗಿಯೇ ನಡೆದದ್ದು. ನೈಟ್ರೇಟ್ ಎಂದರೆ ಗ್ವಾನೋ. ರೈತರ ಕೈ ಹಿಡಿದಿದ್ದು ಅದೇ.’

ರೈತರು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆಳಸದಂತೆ ತಡೆದ ಗ್ವಾನೊ! ಅದಕಾಗಿ ಯುದ್ಧ!!



ಏನಿದು ಗ್ವಾನೊ?

ಗ್ವಾನೊ ಮೂಲ ಕೆದಕಿ ಹೊರಟಾಗ ಆಸಕ್ತಿದಾಯಕ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಕಥನ ಎದುರಾಯಿತು.

ನೈಟ್ರೇಟ್ ಆಧುನಿಕ ಮನುಷ್ಯನಿಗೆ ಅತ್ಯವಶ್ಯ ರಾಸಾಯನಿಕ. ಅದಕ್ಕೆ ಹಲವು ಉಪಯೋಗಗಳು. ಗೊಬ್ಬರ ತಯಾರಿ, ಸ್ಫೋಟಕ, ಹೊಗೆ ಬಾಂಬು, ರಾಕೆಟ್ ಪ್ರೊಪೆಲೆಂಟ್, ಗ್ಲಾಸ್ ಎನಾಮೆಲ್, ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲು ಅದು ಉಪಯೋಗಿಸಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ. ಅಟಕಾಮಾ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಲ್ಟ್ ಪೀಟರ್ ಶೋಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟು, ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಕೃತಕ ತಯಾರಿಕಾ ವಿಧಾನಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವವರೆಗೂ ನೈಟ್ರೇಟ್‌ನ ಮೂಲ ಆಕರವಾಗಿ ಜಗತ್ತು ಗ್ವಾನೊವನ್ನೇ ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡಿತ್ತು.

ಗ್ವಾನೊ ಎಂದರೆ ಹಕ್ಕಿ ಉದುರಿಸಿದ ಪಿಷ್ಠೆ. ಗುಹೆಗಳ ಹಕ್ಕಿ, ಬಾವಲಿ ಮತ್ತು ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಹಿಕ್ಕೆ ಅತ್ಯಂತ ನೈಟ್ರೊಜನ್‌ಯುಕ್ತ. ಅದರಲ್ಲು ಕ್ರಿಮಿಕೀಟ ತಿನ್ನುವ ನೆಲದ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಪಿಷ್ಟೆಗಿಂತ; ಗುಹೆಯ ತಂಪಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುವ ಬಾವಲಿಗಳ ಪಿಷ್ಟೆಗಿಂತ ಕಡಲಹಕ್ಕಿಗಳ ಪಿಷ್ಟೆ ಹೆಚ್ಚು ಸಾರಜನಕ, ಪೊಟ್ಯಾಷಿಯಂ ಹಾಗೂ ರಂಜಕಯುಕ್ತ. ಎಂದೇ ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಪಿಷ್ಟೆ ಸಮೃದ್ಧ ಬೆಳೆಗೆ ಸಹಾಯಕ.

ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಆಂಡಿಯನ್ ಜನರು ಗ್ವಾನೊ ಬಳಸಿ, ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ ಮತ್ತು ಇಳುವರಿ ಹೆಚ್ಚಿಸಬಹುದೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದರು. ಇಂಕಾ ರಾಜರು ಗ್ವಾನೊ ಬಳಕೆಯ ಮೇಲೆ ನಿರ್ಬಂಧ ಹೇರಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಕೊಂದವರಿಗೆ, ಅವುಗಳ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗೆ ತೊಂದರೆ ಕೊಟ್ಟವರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.

ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಈ ಪರಿ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿಗೇ ಏಕೆ ಬಂದವು?

ದಕ್ಷಿಣ ಅಮೆರಿಕದ ಪಶ್ಚಿಮ ತೀರದಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ಶೀತನೀರಿನ ಪ್ರವಾಹ ‘ಹಂಬೋಲ್ಟ್ ಕರೆಂಟ್’. ಅದರ ಉತ್ತರ ತುದಿ ಪೆರು. ಅದು ಎಲ್ಲ ಸಮೃದ್ಧ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಪೆರುವಿನ ಕಡಲಾಳ ಬಂದು ಬೀಳುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೇ ಅಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಆಲ್ಗೆ, ಶಿಲೀಂಧ್ರಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಅದನ್ನು ತಿಂದು ಮೀನು ಬೆಳೆಯುವುದರಿಂದ ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲ ಕಡೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮೀನು ಪೆರುವಿನ ಕಡಲಲ್ಲಿ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ.

ಮೀನು ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ವಲಸೆ ಬರುವ ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು. ಸಮುದ್ರದ ನಡುವಿರುವ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ದ್ವೀಪಗಳಿಗೆ ಪೆಂಗ್ವಿನ್, ಪೆಲಿಕನ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ವಲಸೆ ಬರುತ್ತವೆ. ಒಣಗುಡ್ಡೆಗಳಂತಹ ಆ ದ್ವೀಪಗಳಲ್ಲಿ ಗಿಡಮರಗಳಿಲ್ಲ, ಗರಿಕೆ ಬೆಳೆಯುವುದಿಲ್ಲ, ಎಲೆ, ಕಡ್ಡಿಗಳೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಕ್ಕಿಗಳು ತಮ್ಮ ತುಪ್ಪಳ ಮತ್ತು ಪಿಷ್ಟೆಯಲ್ಲೇ ಮೆತ್ತನ್ನ ಗೂಡು ಕಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಮರಿಗಳ ಹಾರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವವರೆಗೆ ಕೆಲ ತಿಂಗಳು ಅಲ್ಲೆ ತಂಗುತ್ತವೆ.

ಹೀಗೆ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ವರ್ಷವರ್ಷವೂ ಪದರು ಪದರುಗಳಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಯಗಟ್ಟಲೆ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಪಿಷ್ಟೆ, ಪುಚ್ಛ ಬಿದ್ದುಬಿದ್ದು ಆ ಪುಟ್ಟ ದ್ವೀಪಗಳು ಗೊಬ್ಬರದ ಗುಡ್ಡಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡಿವೆ. ಪೆರುವಿನ ಬಳಿ ಕೆಲವು ದ್ವೀಪಗಳಂತೂ ೧೦೦-೧೫೦ ಅಡಿ ಆಳದವರೆಗೆ ಹಕ್ಕಿಯ ಹಿಕ್ಕೆಯಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಫಲವತ್ತಾದ ಗೊಬ್ಬರ ಗುಡ್ಡಗಳಾಗಿ ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ಮಳೆಯೇ ಬರದ ಒಣ ಹವಾಮಾನವಾದ್ದರಿಂದ ಸಹಸ್ರಾರು ವರ್ಷದಿಂದ ಸಂಗ್ರಹವಾದ ಗ್ವಾನೋದಲ್ಲಿ ೮-೧೬% ನೈಟ್ರೇಟ್ ಅಂಶ ಹಾಗೇ ಉಳಿದು ಬಂದಿದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಅದು ‘ವಾಸನೆ’ಯನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿದೆ.





‘ಅತ್ಯಧಿಕ ಇಳುವರಿ ಬೇಕೆ? ಗ್ವಾನೊ ಬಳಸಿ..’

ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಹಿಕ್ಕೆ ಗೊಬ್ಬರ ಕುರಿತು ಸ್ಪ್ಯಾನಿಶ್ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರು ಪೆರುವಿಯನ್ನರಿಂದ ತಿಳಿದುಕೊಂಡರು. ಅಲೆಕ್ಸಾಂಡರ್ ಹಂಬೋಲ್ಟ್ ಎಂಬ ಯೂರೋಪಿಯನ್ ಭೂಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಗ್ವಾನೊ ಬಳಕೆ ಬಗೆಗೆ ವಿಸ್ತೃತವಾಗಿ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಿ ಬರೆದರು. ೧೮೦೨ರ ಬಳಿಕ ಗ್ವಾನೊ ವ್ಯಾಪಾರದ ಭರಾಟೆ ಶುರುವಾಯಿತು. ಸ್ಪೇನಿನಿಂದ ಸ್ವತಂತ್ರವಾದ ಮೇಲೆ ಪೆರು ೧೮೨೦-೨೫ರ ನಡುವೆ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಹಡಗು ತುಂಬ ಗ್ವಾನೋ ಸರಕನ್ನು ಬ್ರಿಟನಿಗೆ ರಫ್ತು ಮಾಡಿತು. ಬ್ರಿಟನಿನ ಕಂಪನಿಯೊಂದು ದಲ್ಲಾಳಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಗ್ವಾನೋ ಅದೃಷ್ಟ ಖುಲಾಯಿಸಿತು.


ಹತ್ತಿ, ಮೆಕ್ಕೆಜೋಳ ಬೆಳೆಗೆ ಗ್ವಾನೊ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಎಂಬ ಜಾಹೀರಾತು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲು ಕಂಡುಬಂತು. ಗ್ವಾನೊ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಹಿಕ್ಕೆಯಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ನೈಟ್ರೊಜನ್ ಇದೆಯೆಂದರೆ ಸ್ಫೋಟಕಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಬಹುದು ಎಂಬ ಜನಪ್ರಿಯ ನಂಬಿಕೆ ಚಾಲ್ತಿಗೆ ಬಂತು. ೧೮೪೦ರಿಂದ ೧೮೮೦ರ ನಡುವೆ ೪೦ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ೨೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಟನ್ ಗ್ವಾನೋ ಮಾರಾಟವಾಯಿತು. ಹೆಚ್ಚಿನದು ಬ್ರಿಟನ್ನಿಗೇ ಹೋಯಿತು. ೧೮೫೮ನೇ ಇಸವಿ ಒಂದರಲ್ಲೇ ಬ್ರಿಟನ್ ೩ ಲಕ್ಷ ಟನ್ ಗ್ವಾನೋ ಖರೀದಿಸಿತು. ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತ ಹೋದಂತೆ ಚಿಂಚಾ ಮತ್ತಿತರ ದ್ವೀಪಗಳಿಂದ ಹಕ್ಕಿಹಿಕ್ಕೆಭರಿತ ಮಣ್ಣು, ಗೊಬ್ಬರದ ರಫ್ತು ವಹಿವಾಟು ಹಿಂದೆಂದೂ ಇಲ್ಲದ ವೇಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು. ೧೮೪೯ರಲ್ಲಿ ೭೯ ಜನ ಮೊದಲ ಚೀನೀ ಕೆಲಸಗಾರರು ಗೊಬ್ಬರ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಗೆಂದೇ ಪೆರುವಿಗೆ ವಲಸೆ ಬಂದರು. ಮುಂದಿನ ಕಾಲು ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಚೀನೀ ಕೆಲಸಗಾರರು ಗ್ವಾನೊ ತೆಗೆಯುವುದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಪೆರುವಿನ ಕಾಡುಗಳಲ್ಲಿ, ಪರ್ವತ-ಗಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಮೈಲು ರೈಲು ಮಾರ್ಗ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಆ ರೈಲುಮಾರ್ಗಗಳು ಚಿನ್ನ, ಬೆಳ್ಳಿ, ತವರ, ರಬ್ಬರ್ ಹಾಗೂ ಗ್ವಾನೋಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡವು.

ಪೆರು ತನ್ನ ಭಾರೀ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಾಲ ತೀರಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಆರ್ಥಿಕತೆ ಉಚ್ಛ್ರಾಯ ಸ್ಥಿತಿ ಮುಟ್ಟಿತು. ಗೊಬ್ಬರದಿಂದ ಗಳಿಸಿದ ಲಾಭ ಎರಡು ಬಿಲಿಯನ್ ಡಾಲರ್ ದಾಟಿತು!

ಲಾಭದ ಆಸೆಗೆ ಬಿದ್ದು ೧೮೫೬ರಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕ (ಯುಎಸ್‌ಎ) ಗ್ವಾನೊ ಕಾಯ್ದೆ ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಪೆಸಿಫಿಕ್ ಮಹಾಸಾಗರದಲ್ಲಿ ಮಾನವ ವಸತಿಯಿಲ್ಲದ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಜನ ದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಅಮೆರಿಕದ ಪ್ರಜೆ ಗ್ವಾನೊ ಸಂಗ್ರಹವನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿದರೆ ಅವರಿಗೆ ಆ ಗ್ವಾನೊ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾಮ್ಯವಿರುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಆ ದ್ವೀಪ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಸೇರುತ್ತದೆ! ಯಾರದೂ ಅಲ್ಲದ ನೆಲದ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಅಮೆರಿಕವು ತನಗೆ ತಾನೇ ಕೊಟ್ಟುಕೊಂಡ ಕಾಯ್ದೆ ಅದು. ಅಂತಹ ೬೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ದ್ವೀಪಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿ ಅಮೆರಿಕಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವು. ಈಗಲೂ ೯ ದ್ವೀಪಗಳು ಅಮೆರಿಕದ ಸುಪರ್ದಿನಲ್ಲೇ ಇವೆ.

ಗ್ವಾನೋ ದ್ವೀಪಗಳ ಅಧಿಪತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸಾಲುಸಾಲು ಯುದ್ಧಗಳೇ ನಡೆದವು. ೧೮೬೪-೬೬ರಲ್ಲಿ ಸ್ಪೇನ್ ಹಾಗೂ ಚಿಲಿ ದೇಶಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಪೆರು ಮಿತ್ರಪಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೋದವು. ಚಿಂಚಾದ್ವೀಪದಲ್ಲಿ ಯುದ್ಧವಾಗಿ ಪೆರು ಚಿಲಿಗೆ ಸೋತಿತು. ಅರ್ಧಕ್ಕರ್ಧ ಗ್ವಾನೋ ದ್ವೀಪಗಳು, ಅಟಕಾಮಾದ ಒಂದಷ್ಟು ಭಾಗ ಚಿಲಿಯ ಪಾಲಾಯಿತು. ಚಿಲಿ ಬರಿಯ ಗ್ವಾನೊ ಮಾರಾಟದ ಲಾಭದಿಂದ ೩೦ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಖಜಾನೆಯನ್ನು ೯೦೦% ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ೧೮೭೦ರ ವೇಳೆಗೆ ಸಾಲ್ಟ್ ಪೀಟರ್ ಎಂಬ ನೈಟ್ರೇಟ್ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತು ಅಟಕಾಮಾ ಮರುಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿದೆಯೆಂದು ತಿಳಿದಾಗ ಗ್ವಾನೊ ಬೇಡಿಕೆಯ ಒತ್ತಡ ಕೊಂಚ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು. ಪೆರು ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಆದಾಯ ತುಂಬಿಸಲು ಗ್ವಾನೋವನ್ನು ಬಳಿದು ಬಾಚಿ ಫ್ರಾನ್ಸಿಗೆ ಮಾರಿತು.

೧೯೧೦ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸಂಗ್ರಹವಾಗಿದ್ದ ಗ್ವಾನೊ ಖಾಲಿಯಾಯಿತು!

ಇಳಿಯುತ್ತಿರುವ ಸಂಗ್ರಹ, ಏರುತ್ತಿರುವ ಬೆಲೆಯಿಂದ ಎಚ್ಚೆತ್ತ ಯೂರೋಪು ಪರ್ಯಾಯ ತಯಾರಿಕಾ ವಿಧಾನ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸದೇ ಬೇರೆ ಮಾರ್ಗವಿರಲಿಲ್ಲ. ಅದು ಕೈಗಾರಿಕಾ ಕ್ರಾಂತಿಯ ಕಾಲ. ಫ್ರಿಟ್ಜ್ ಹೇಬರ್ ಎಂಬ ಯುವ ವಿಜ್ಞಾನಿ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿದ್ದ ನೈಟ್ರೊಜನ್ (ಸಾರಜನಕ)ವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದೆಂದು ತೋರಿಸಿದ. ಅವನ ಜೊತೆಗೆ ಬಾಶ್ ಎಂಬ ವಿಜ್ಞಾನಿಯೂ ಸೇರಿ ೧೯೦೯ರಲ್ಲಿ ‘ಹೇಬರ್ ಬಾಶ್ ಪ್ರೋಸೆಸ್’ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿ ಗಾಳಿಯ ಸಾರಜನಕ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿಧಾನ ರೂಪಿಸಿದರು. ಇದು ಚಂದ್ರನ ಮೇಲೆ ಮಾನವ ಇಳಿದಷ್ಟೇ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯ, ‘ಗಾಳಿಯಿಂದ ಬ್ರೆಡ್ಡನ್ನು ಉತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುವಷ್ಟೆ’ ಅಚ್ಚರಿಯ ಒಂದು ಸಂಶೋಧನೆ ಎಂದು ಬಣ್ಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಯಾಕೆಂದರೆ ಆಗ ಜಗತ್ತು ಗೊಬ್ಬರಕ್ಕಾಗಿ ಹಸಿದಿತ್ತು, ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಯುದ್ಧಗಳೇ ನಡೆದಿದ್ದವು. ಹೀಗಿರುತ್ತ ನೈಟ್ರೊಜನ್ ತಯಾರಿ ಸಾಧ್ಯವಾದಾಗ ಜರ್ಮನಿ ಅಮೋನಿಯಾ ತಯಾರಿಸುವ ವಿಧಾನ ಕಂಡುಕೊಂಡರೆ, ಬ್ರಿಟನ್ ಸೂಪರ್ ಫಾಸ್ಫೇಟ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ವಿಧಾನ ಸಂಶೋಧಿಸಿತು. ರಸಗೊಬ್ಬರಕ್ಕಾಗಿ ಹಾಗೂ ಸ್ಫೋಟಕಕ್ಕಾಗಿ ನೈಟ್ರೇಟ್ ತಯಾರಿಸುವ ಕಚ್ಛಾವಸ್ತುವಿನ ಭಂಡಾರದ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು ತೆರೆಯಿತು. ಜಗತ್ತಿನ ಮೂರನೇ ಒಂದು ಭಾಗ ಜನರ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಲು ಸಾಧ್ಯಮಾಡಿದೆ ಎಂದು ನಂಬಲಾದ ನೈಟ್ರೇಟ್ ರಸಗೊಬ್ಬರ ತಯಾರಿ ಶುರುವಾಯಿತು.

ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ದ್ವೀಪಗಳ ಗ್ವಾನೊ ಬರಿದಾಗತೊಡಗಿತ್ತು. ಅದು ಬರಿಯ ಗೊಬ್ಬರವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ; ಆ ದ್ವೀಪಗಳ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆಯಾಗಿತ್ತು. ಎಷ್ಟೊ ಅಕಶೇರುಕ ಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಬಾವಲಿ ಹಿಕ್ಕೆಯೇ ಮುಖ್ಯ ಆಹಾರವಾಗಿತ್ತು. ಗ್ವಾನೋ ಗಣಿಗಾರಿಕೆ ನಡೆದಲ್ಲೆಲ್ಲ ಬಾವಲಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಕ್ಷೀಣಿಸಿತು. ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯ ಸದ್ದಿಗೆ ಅವು ಉಣ್ಣಲು ಮರೆತವು. ಆತಂಕಕ್ಕೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಹಿಕ್ಕೆ ಉದುರಿಸಿದವು. ಶಬ್ದವೇ ಅವುಗಳ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.

ಅತಿ ಮೀನುಗಾರಿಕೆ ಮತ್ಸ್ಯಕ್ಷಾಮಕ್ಕೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿ ವಲಸೆ ಬರುವ ಹಕ್ಕಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಇಳಿಮುಖವಾಯಿತು. ೧೯೫೦ರ ವೇಳೆಗೆ ೩೦ ಮಿಲಿಯನ್ ಕಡಲ ಹಕ್ಕಿಗಳು ಪೆರು ತೀರಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದರೆ ಈಗ ಅವುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ೪ ಮಿಲಿಯನ್‌ಗೆ ಇಳಿದಿದೆ. ಈಗ ಗ್ವಾನೊ ಸ್ಥಳೀಯ ಬಳಕೆಗಷ್ಟೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ. ಪೆರು ಸರ್ಕಾರ ಗ್ವಾನೋ ದ್ವೀಪಗಳಿಂದ ಗಣಿಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿ ಬೇಲಿ ಹಾಕಿ ಕಾಯುತ್ತಿದೆ. ಏನಾದರೂ ಬಳಿದು ಬಾಚಿ ಬರಿದಾಗಿಸಿದ ಸಾವಿರಾರು ವರ್ಷಗಳ ಸಂಗ್ರಹ ಮತ್ತೆ ಮುಂಚಿನಂತಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವೇ?

ನಿಸರ್ಗ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕತೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಹಬಾಳ್ವೆಯಿಂದ ಬಾಳಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಪೂರಕವಾದಾವು. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಬದುಕು ಸಾಧ್ಯವಾಗಬಹುದು. ಕಡಲ ಒಳ ಹರಿವು ಮೀನುಗಳ ಬೆಳೆಸಬಲ್ಲದು. ಮೀನು ಹಕ್ಕಿಯ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಬಲ್ಲದು. ಹಕ್ಕಿ ತನ್ನ ಪಿಷ್ಟೆಯಿಂದ ನೆಲದ ಸಾರ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ ಮನುಷ್ಯನ ಹೊಟ್ಟೆ ತುಂಬಿಸಬಲ್ಲದು.

ಈ ಸರಪಳಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲೇ ಭಂಗಗೊಳಿಸಿದರೂ ಅದು ಅನೂಹ್ಯ ಅಪಾಯಗಳಿಗೆಡೆ ಮಾಡಿಕೊಡಬಹುದು. ನಾವೀಗ ಅಂಥ ಅಸಂಖ್ಯ ಅಪಾಯಗಳಿಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದ್ದೇವೆ. ಇನ್ನಾದರೂ ಪಾಠ ಕಲಿಯದಿದ್ದರೆ ನಮಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕೊನೆಯ ಅವಕಾಶ ಸಿಗಬಹುದೆ?

***

ಪೆರುವಿನ ರೈತರು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಗೆಳಸುವರೆ ಎಂಬ ನಮ್ಮ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಗೈಡ್ ಅದಕ್ಕೆ ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ಉತ್ತರಿಸಿದ. ‘ಪೆರುವಿನ ರೈತರು ಬೇರೆ ರೀತಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕಾಫಿಗೆ ಬೆಲೆ ಇಲ್ಲ. ಆಲೂಗೆ ಬೆಲೆ ಇಲ್ಲ. ಅಸ್ಪರಾಗಸ್ ಬೆಳೆ, ಬೆಲೆ ಸಾಲುವುದಿಲ್ಲ. ಏನು ಮಾಡುವುದು? ಆಗವರು ಕೋಕಾ ಬೆಳೆದರು. ಉಳಿದವೆಲ್ಲ ಕೈಕೊಟ್ಟಾಗ ಕಾಸಿಗಾಗಿ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಮಾದಕದ್ರವ್ಯ ಕೋಕಾ ಬೆಳೆದರು. ನಿಮಗೆ ಗೊತ್ತೆ? ೧೯೯೫ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ನಂಬರ್. ೧ ಕೋಕಾ ಬೆಳೆವ ದೇಶ ಪೆರು ಆಗಿತ್ತು! ಜಗತ್ತಿನ ೬೦% ಕೊಕೇನ್, ಕೋಕಾ ಬೆಳೆ, ಪೆರುವಿನಲ್ಲೆ ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ೨ ಲಕ್ಷ ಪೆರು ಕುಟುಂಬಗಳು, ೧೦ ಲಕ್ಷ ರೈತರು ತಮ್ಮ ಜೀವನಾಧಾರವಾಗಿ ಅದೊಂದೇ ಬೆಳೆಯನ್ನು ನಂಬಿದ್ದರು. ಅದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸರ್ಕಾರ ಮಾದಕದ್ರವ್ಯ ತುಂಬಿದ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಹೊಡೆದುರುಳಿಸಬೇಕಾಯ್ತು. ಹತಾಶರಾದವರು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಕೋಕಾ ಬೆಳೆಯುವುದು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವೆ? ನಿಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಮಾದಕ ವಸ್ತು ಜಾಲ ತನ್ನ ಭಾಗವಾಗಿಸಿಕೊಂಡರೆ, ನಿಮ್ಮ ಮಗಳನ್ನು ಮಾದಕ ವಸ್ತು ಕಳ್ಳಸಾಗಣೆದಾರರು ಎತ್ತೊಯ್ದು ಅಪಹರಿಸುವುದಾದರೆ, ಆದರೂ ನೀವು ಕೋಕಾ ಬೆಳೆಯುವಿರಾದರೆ ಅದು ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯಲ್ಲವೆ? ಇರಲಿ, ನಮ್ಮ ರೈತರು ಪ್ರಾಣ ತೆಗೆದುಕೊಳುವವರಲ್ಲ. ಅದರಲ್ಲು ಗೊಬ್ಬರ, ಬೀಜಕ್ಕೆ ಎಂದೂ ಇಲ್ಲ. ಗ್ವಾನೊ ಅಂತೂ ಇದ್ದೇ ಇದೆ. ಈಗ ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರವೂ ಬಂದಿದೆ’ ಎಂದರು.

ಪೆರುವಿನಲ್ಲಿ ಮಿಲಿಟರಿ ಆಡಳಿತವಿದ್ದಾಗ ಕೋಕಾ ಬೆಳೆಯುವುದು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಹಲವು ಕ್ರಮಗಳ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಯ್ತು. ಒಂದಷ್ಟು ಭ್ರಷ್ಟತೆ, ಒಂದಷ್ಟು ಯಶಸ್ಸು.

ಪೆರುವಿನಲ್ಲಿ ೭೨% ರೈತರು ೬ ಹೆಕ್ಟೇರಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಉಳ್ಳವರು, ಸಣ್ಣ ರೈತರೆಂದು ಕರೆಸಿಕೊಂಡವರು. ಇನ್ನೂ ಹಳೆಯ ಕೃಷಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನೇ ನೆಚ್ಚಿಕೊಂಡು ಉಳುಮೆ ಮಾಡುವವರು. ಕಿವಿಚ, ಕಿನುಆ, ಕೈಹುಆ, ಲೀಮಾ ಬೀನ್, ತಾರ‍್ವಿ ಮೊದಲಾದ ತಮ್ಮ ದೇಶದ್ದೇ ಆದ ಅನನ್ಯ ಧಾನ್ಯ ಬೆಳೆಯುವವರು. ಆದರೆ ಈಗ ಅಲ್ಲಿ ಕೃಷಿಯತ್ತ ಒಲವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ. ಕೃಷಿ ಲಾಭಕರವಲ್ಲ ಎನಿಸಿ ಯುವಸಮೂಹ ನಗರಗಳಿಗೆ ವಲಸೆ ಹೋಗುತ್ತಿದೆ. ಸಣ್ಣರೈತರು ಗಣಿ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಹೊರಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಪೆರುವಿನ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಬರಿಯ ೨೩% ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ ಕೃಷಿಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಒಲವು ತಿಳಿದುಬರುತ್ತದೆ.

ಎಲ್ಲೋ ಒತ್ತಿದರೆ ಇನ್ನೆಲ್ಲೋ ಸುರಿಯುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲೋ ಚುಚ್ಚಿದರೆ ಇನ್ನೆಲ್ಲೋ ಗಾಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಎಂಥ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ, ಎಂಥ ಸಂಕೀರ್ಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಾವು ಬದುಕಿದ್ದೇವೆ! ನಿಜ, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಪರಿಸರ ದಿನಾಚರಣೆ - ೨೦೧೭ರ ಘೋಷವಾಕ್ಯ, ‘ಜನರನ್ನು ನಿಸರ್ಗದೊಡನೆ ಬೆಸೆಯುವುದು’ ಬರಿಯ ಘೋಷಣೆಯಾಗದೆ ನಮ್ಮ ಬದುಕೇ ಆಗಬೇಕಾದ ದಿನ ಹತ್ತಿರ ಬಂದಿದೆ.